P1. Tư vấn các vấn đề bất ổn và áp lực của con

Sai lầm lớn nhất trong nhận thức về Tư vấn tâm lý đó là coi nó như một cái gì đó rất có vấn đề đặc biệt kiểu như một loại bệnh tật bị kỳ thị vậy. Chính vì thế nên chúng ta thường tạo ra sự nuốt các áp lực, nuốt các vấn đề tồn tại của bản thân vào tận sau bên trong từ đó tạo ra những cái ung nhọt phát tác trong nội tâm mà chẳng thể nhận ra. Cho đến khi cái ung nhọt đó nó vỡ ra, nó bị nhiễm trùng và đau đớn mới dám đi Tư vấn tâm lý hoặc thậm chí nó đã phải sang giai đoạn phải Trị liệu tâm lý nặng nề.

Tại sao cần cho con có thói quen tư vấn tháo gỡ tâm lý để chúng không phải tự một mình chống đỡ?

➜ Khi con áp lực

➜ Khi con cần chuẩn bị tâm lý cho đầu cấp, cuối cấp, đi du học

➜ Khi con cần chuẩn bị tâm lý cho sự thích ứng mới hoặc các biến cố có thể xảy ra

➜ Khi con mất phương hướng

➜ Khi con mất năng lượng

➜ Khi con mất mục tiêu

➜ Khi con chệch hướng nhận thức

➜ Khi con bất ổn tính cách

➜ Khi con bất ổn cảm xúc, hành vi

➜ Khi con nhút nhát, dễ sợ hãi, dễ ám ảnh

➜ Khi con bất ồn bạn bè, thầy cô

➜ Khi con học chậm, giao tiếp kém

➜ Khi con mất ngủ, khó ngủ

➜ Khi con không có trách nhiệm

➜ Khi con đau tim, đau đầu, đau bụng, ốm yếu không rõ nguyên nhân

➜ Khi con không hợp tác, vướng các tệ nạn

➜ Khi con hư hỗn

➜ Khi con lệch lạc về nhận thức giới tính, tình cảm khác giới

➜ Khi con có bất kỳ vấn đề gì đang trái với quy luật phát triển của đứa trẻ

➜ Khi mối quan hệ cha mẹ và con cái bất ổn

1. Những đứa trẻ với nhiều áp lực vô hình, với nhiều vết hằn nội tâm tổn thương mà bản thân chúng mơ hồ không thể đọc tên và cha mẹ cũng không thể đọc tên hộ nó.

Từ đó tạo ra từ trường đời sống tinh thần của con ngày càng giảm sút. Con cứ tạo ra cái vòng luẩn quẩn của sự: Chán nản và không có năng lượng mà không biết từ đâu -> Cứ vô minh trong cam chịu, chấp nhận cũng vô minh -> Không muốn nghĩ, không muốn vận động hay làm gì -> Không muốn học tập -> Không muốn ai chạm đến -> Gồng lên sự không nghe, không muốn, mặc kệ thậm chí phản kháng -> Chấp nhận ì ạch, buông bỏ, bất cần còn cha mẹ thì chấp nhận hoặc loay hoay trong giúp con vô thức nên không có kết quả thậm chí chệch hướng hơn. Đương nhiên đời sống tinh thần quyết định 95% sự phát triển Tư duy Nhận thức/ Tính cách/ Tâm lý/ Cảm xúc/ Học tập và phát triển bản thân và sự tự phát triển tiếp theo với các khuynh hướng bệnh tâm lý nặng hơn.

P/s: Nếu như cho con được sự nhận diện bằng cách đọc tên vấn đề của con và giúp con chữa nó ngay từ khi nó nảy mầm thì chắc chắn đứa trẻ sẽ không bị chệch hướng phát triển và đặc biệt không bị vào các ngưỡng Rối loạn lo âu/ Rối loạn cảm xúc/ Rối loạn hành vi/ Rối loạn chống đối/ Trầm cảm/Tâm thần phân liệt và các ngưỡing rối loạn tâm thần khác.

2. Những đứa trẻ với nhiều áp lực trong tương tác cha mẹ, thầy cô, bạn bè bởi những sự trái chiều với nhận thức, trái chiều trong cư xử nhưng nó không chịu thay đổi hoặc cha mẹ không biết để giúp con thay đổi hoặc cha mẹ chờ nó lớn để nó thay đổi.

Từ đó tạo nên những sự gồng lên để chống đỡ bởi sự lì lợm, chống đối, bất hợp tác gai góc trong sự thấy bất công, trong sự thấy bất mãn . Những sự căng thần kinh gào thét cả trong nội tâm và hành động như chúng là nạn nhân của tất cả mọi người, là nạn nhân của toàn thế giới khiến chúng thật khổ sở. Cứ như vậy chúng phản kháng lại mọi nhận thức khác để nhốt mình trong cái hũ tối chỉ có tổn thương mà không biết mình bị tổn thương, hư hỗn mà không biết mình hư hỗn nên buông bỏ học tập, chẳng lắng nghe ai vì dường như chẳng ai khiến chúng tin tưởng. Chúng cứ tự làm quá lên cộng thêm chúng càng gai góc thì thầy cô, cha mẹ, bạn bè càng không thể thấu hiểu nên khiến chúng càng gặm nhấm từng ngày nỗi khổ sở trong sự thấy bất công và bất mãn đến mức biển đổi thành đứa trẻ bị kỳ thị, bị cho là có vấn đề.

P/s: Nếu như cho con được nhận diện bởi sự khách quan, bởi sự có chuyên môn đi sâu vào từng ngóc ngách nội tâm của con để cho con nhìn thật vào từng vấn đề và giúp con gỡ nó thì nó sẽ không bao giờ phải khổ sở trong sự tạo ra đứa trẻ hư, tạo ra đứa trẻ có vấn đề để cưỡng lại sự khổ sở mà chỉ mình chúng hiểu chúng.

3. Những đứa trẻ nhút nhát, không có bạn chơi, hay bị trêu trọc bắt nạt, không có kỹ năng tương tác và thể hiện bản thân, không có kỹ năng giao tiếp tốt, thu mình trong sự trầm lặng, thậm chí bị tẩy chay

Từ đó các con đến trường lớp với sự lạc lõng, đơn độc thậm chí trong sự sợ hãi nhưng chỉ một mình chúng cam chịu, chấp nhận để che giấu các vấn đề gặp phải đi. Có những đứa trẻ tâm sự với bố mẹ nhưng không nhận được giải pháp có thể giúp chúng được, sau tâm sự chúng vẫn bị vậy nên càng che giấu để không cho cha mẹ biết nữa. Bởi chúng nói bố mẹ biết cũng chẳng thể giúp được gì nên thôi con tự chịu. Cứ như vậy có những đứa trẻ phải chịu đựng từ tiểu học rồi lên đến từng cấp học tiếp theo vẫn không được cải thiện từ đó chúng dán nhãn cho mình sự cam chịu cao độ. Đến tuổi nào đó không thể thì đã phát tác ra bệnh tâm lý.

P/s: Nếu chúng ta hiểu rằng trong tuổi học trò hiện đại ngày nay thì khi con gặp bất kỳ vấn đề gì liên quan đến việc con không thể nào tự tin để kết nối các mỗi quan hệ, con không thể duy trì được bạn bè, con không thể hiện được bản thân dù con khao khát hay con đã bị mài mòn mà cam chịu trong bất cần, hay sự nếm trải lạc lõng cô độc trong lớp học, hoặc đến lớp với sự sợ hãi khi bị trêu trọc và tẩy chay…. nó sẽ khiến con khổ sở thậm chí đau đớn như thế nào. Và đặc biệt trong tuổi này áp lực lớn rất của các con chính là ở những vấn đề này nên nếu giúp con tháo gỡ nó chính là giúp con có tiền đề để được phát triển học tập, được phát triển bản thân đúng nhất.

4. Những đứa trẻ có khuynh hướng về các vấn đề phát triển không biết sàng lọc học hỏi nên luôn học xấu nhanh mà vướng vào tệ nạn học đường như: Cúp học, đánh nhau, đua xe, hút thuốc lá, dùng chất gây nghiện, bạo lực học đường, a dua bạn xấu và học xấu, chơi cờ bạc, chơi tài xỉu…

Cha mẹ khi phát hiện ra những lần đầu tiên đương nhiên sẽ là sự chửi mắng hoặc sự bình tĩnh trong tức giận, hoang mang để khuyên nhủ con. Đứa trẻ sẽ tỏ ra rất hiểu chuyện, hối lỗi hoặc có thể vẫn không biết sai mà gầm gừ chống đỡ tạm thời. Nhưng vấn đề là có rất ít đứa trẻ nhận ra thực sự hoặc có thể nhận ra nhưng không có kỹ năng, không có ý chí để chống lại sự lôi kéo và lại tiếp diễn hết lần này đến lần khác. Phải đến khi các con buông bỏ hoàn toàn học tập, phải đến khi con sa lầy thì cha mẹ mới thực sự thấy hết cách mà đưa con đi tư vấn tháo gỡ.

P/s: Nếu như ngay từ khi phát hiện con có vấn đề mà cha mẹ cho con đi tư vấn để tìm các nguyên nhân, giúp con từ tư duy nhận thức, kỹ năng và lý trí, ý chí từ chối và cưỡng lại thì đã có thể giúp con không sa lầy liên miên hết ngày này sang ngày khác.

5. Những đứa trẻ lười biếng không muốn học hoặc học kém nên sợ học từ đó tạo ra áp lực khi luôn bị cha mẹ thúc ép hoặc bản thân tự kỳ vọng học tập cao quá với khả năng hoặc luôn kỳ vọng cao của bản thân đến mức không để bản thân bị thất bại trong sự căng thẳng thậm chí dằn vặt chính mình.

Dù trong bất kỳ trạng thái nào thì con trẻ luôn có những sự gồng gánh khó chịu, tức giận hoặc hoang mang, lo lắng, sợ hãi từ đó trở nên cáu gắt, dễ mất kiểm soát cảm xúc, nhận thức thái quá hoặc sai lệch vấn đề tạo ra sự khổ sở tinh thần. Khi không được gỡ bỏ nó sẽ ngày càng nặng nề hơn thậm chí gây chệch hướng sự phát triển của bản thân trong các tâm lý bất lực cam chịu hoặc bất mãn kéo mình xuống

P/s: Nếu như cho con một lần được khám phá thực sự năng lực học, năng lực ý thức học và mục tiêu đúng, con sẽ học cách để thay đổi bản thân có ý thức và ý chí học trong sự tích cực nhất thì con sẽ không bị những áp lực để kéo học tập đi xuống thậm chí kéo cả sự tự phát triển tích cực đi xuống.

6. Những đứa trẻ có các khuynh hướng lệch lạc giới tính.

Có những đứa trẻ ngay từ khi còn nhỏ đã đi ngược với giới tính gồm cả cách mặc, cách chơi. Nhiều cha mẹ coi nó là bình thường nhưng không biết nó sẽ là khởi đầu cho những thói quen và từ thói quen thành bản tính của con. Ngoài ra vào các độ tuổi cấp 2, cấp 3 các con bắt đầu tiếp cận nhiều các thông tin trái chiều về đồng tính nên cũng dễ dàng bị ám thị từ đó gây ra sự lệch lạc này. Có rất nhiều con trẻ thậm chí vì quá nhút nhát và đã trải qua bị bắt nạt nhiều hoặc bị tổn thương nội tâm trong yếu ớt cam chịu nên chỉ cần có một bạn nữ Tomboy mạnh mẽ sẽ cuốn hút con cũng rất mạnh mẽ. Hoặc có đứa trẻ chỉ vì muốn bảo vệ một bạn cùng giới cũng có thể tạo ra sự mạnh mẽ khác giới để bảo vệ bạn. Có rất nhiều các ý niệm và ý thức vô hình khiến các con bị lây lan cảm xúc, bị lây lan nhận thức sai lệch mà trở nên sai lệch.

P/s: Nếu ngay khi phát hiện sự trái dấu với quy luật thông thường từ trong nhận thức hay hành động của con trẻ mà giúp con nhận thức đúng đắn sẽ giúp con thay đổi được thay bằng bây giờ nhiều cha mẹ hiện đai bất lực thậm chí cũng hiểu sai cho là chuyện bình thường mà không phát hiện ra giới tính thực hay giả của con

7. Những đứa trẻ có khuynh hướng a dua và đua đòi học xấu, bỏ học, nghiện game.. và mắc các tệ nạ xã hội

Bố mẹ chỉ đơn giản tự mình xử lý con với rất nhiều các cung bậc từ khuyên răn – đến cấm cản – đến đánh chửi con – sai đó là sự buông bỏ mặc kệ. Và đứa trẻ ấy cứ thỏa sức vẫy vùng trong sự vô thức có thể chống đối mạnh mẽ hơn nhưng nhiều đứa trẻ bên ngoài gai góc, bên trong vẫn là những sự ám ảnh hoặc nỗi sợ. Thần kinh con căng đét ra khiến con quá tải mà buông bỏ chệch hướng hoàn toàn.

P/s: Nếu ngay khi phát hiện mà con được chuyên gia tìm ra các ngóc ngách vấn đề, con được tư vấn để hoán đổi các tư duy nhận thức, học các cách cưỡng lại và kiểm soát các vấn đề đó thì nó đã không có thời gian để bám rễ sâu thành thói quen, thành sự nghiện ngập không thể bỏ.

…. Còn rất nhiều các vấn đề cần cho con hiểu, cần giúp con kỹ năng, khả

Tại sao cha mẹ Việt hiếm tư vấn đón đầu cho con về tâm lý ?. Vì nhiều cha mẹ nghĩ rằng vấn đề không quá nghiêm trọng cho đến khi phải có cái gì đó khiến con quá lên mà mình không thể chấp nhận được hoặc quá lo lắng cho con mới có thể tìm nơi tư vấn cho con. Thậm chí trong nhiều năm tư vấn có khá nhiều các con khi đến với Phạm Hiền đã được cảnh bảo về các các nguy cơ, các khuynh hướng bệnh tâm lý nhưng cha mẹ vẫn chủ quan thậm chí rất hời hợt theo kiểu nghe để biết. Phải cho đến khi con phát tác bệnhtâm lý thực sự và có chát chẩn đoán, chát đơn thuốc của bệnh viện thì các cha mẹ mới lo lắng để giúp con thực sự. Thậm chí nhiều con phát bệnh rồi mà không ảnh hưởng đến học tập thì cha mẹ vẫn chủ quan. Bởi cha mẹ hiện đại ngày nay thường đo lường và nhận diện con cái thông qua điểm số và kết quả học tập là chính.

P2. Quy trình tư vấn tâm lý cho con

Đừng chần chừ, đừng trì hoãn trong sự chủ quan chờ con thay đổi, chờ con lớn con thay đổi. Bởi mỗi vấn đề luôn sẽ thành thói quen và từ thói quen hình thành nên bản tính của con. Hãy cho con

➜ B1. Tiếp cận cha mẹ và con để Test năng lực cá nhân của con, phương pháp giáo dục của cha mẹ theo 9 GỐC

➜ B2. Tư vấn các vấn để bất ổn hoặc là rào cản gây ra các khuynh hướng phát triển bất ổn trong độ tuổi và tương lai

➜ B3. Truy tìm nguyên nhân Gốc của các vấn đề và các rào cản con mắc phải

➜ B4. Truy tìm các rào cản tương lai có thể xảy ra để giúp cha mẹ và con đón đầu ngăn chặn trước

➜ B5. Tư vấn phương pháp THỰC CHIẾN 9 GỐC cho con và tạo động lực cho con có nội lực ý chí mong muốn , quyết tâm thay đổi bản thân

➜ B6. Tư vấn phương pháp cho cha mẹ để đồng hành cùng con trong từng vấn đề cần con thay đổi và phát triển

HAY TỈNH TẢO ĐỂ GIÚP CON ĐÚNG, GIÚP CON KỊP THỜI. ĐÓ LÀ HẠNH PHÚC CHO CON ĐÚNG NHẤT! ĐỪNG ĐỂ NHỮNG NUỐI TIẾC HAY NHỮNG HỐI HẬN MUỘN MÀNG!

P1. Tư vấn môi trường gia đình cho con phát triển toàn diện

Môi trường gia đình không chỉ là “nơi con lớn lên” mà là công xưởng chế tác nhân cách, năng lực và bản sắc. Khi quan điểm định hướng và cách nuôi dạy là nhất quán, tôn trọng năng lực cá nhân và có cấu trúc, trẻ có đất để nảy nở. Ngược lại, nếu gia đình gửi thông điệp mâu thuẫn, kỳ vọng người lớn áp đặt, hoặc thiếu ranh giới, thì những năng lực vốn có của con — từ tự chủ đến sáng tạo — có thể bị “bôi mòn” hoặc lệch hướng, khiến con phải trả giá bằng stress, lạc lối và mất cơ hội.

Vì vậy, quan điểm chuyên gia Phạm Hiền là “Phải sửa môi trường gia đình trước khi sửa con – Phải phát triển môi trường gia đình tích cực trước khi phát triển con thành giỏi hay thiên tài ”. Với chuyên gia thì đây là một nguyên tắc gốc rễ, vì môi trường gia đình chính là “hệ sinh thái đầu tiên” và có sức ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hình thành nhân cách, năng lực và định hướng sống của trẻ.

Chuyên gia luôn nhấn mạnh trong các buổi chia sẻ với cha mẹ: Môi trường gia đình (cách cha mẹ định hướng, nguyên tắc nuôi dạy, thông điệp liên tục gửi đến con) là lực tạo hình mạnh mẽ nhất cho nhân cách, thói quen, động lực và lựa chọn cuộc đời con. Nếu quan điểm nuôi dạy sai hoặc không nhất quán, nó có thể triệt tiêu năng lực vốn có của trẻ (khả năng tự lập, sáng tạo, chịu khó…) và đẩy trẻ vào con đường “chệch hướng” — như bị áp lực, mất phương hướng, hoặc hành vi phản kháng/thu mình kéo dài.

1. Cơ chế tâm lý — Vì sao gia đình ảnh hưởng sâu như vậy

➜ Mô hình hóa: Trẻ học bằng bắt chước. Cha mẹ là hình mẫu đầu tiên nên lời nói, cách ứng xử, phản ứng với stress đều được trẻ “copy”.

➜ Gắn bó/ và “mô hình làm việc nội tâm”: Mối quan hệ an toàn với cha mẹ giúp trẻ hình thành niềm tin vào bản thân và người khác; gắn bó bất an dẫn đến lo âu, tránh né, hoặc bám dính quá mức.

➜ Cấu trúc và quy tắc: Trẻ phát triển kỹ năng tự chủ khi được hỗ trợ có cấu trúc rồi giảm dần. Nếu cha mẹ quá bao bọc hoặc quá phê phán, sự phát triển này bị gián đoạn.

➜ Điều kiện hóa và củng cố: Hành vi được khuyến khích hay bị dập tắt bằng phần thưởng, phạt, quan tâm nên gia đình quyết định hành vi nào tồn tại.

➜ Stress sinh lý: Môi trường gia đình căng thẳng kéo dài (cãi vã, bất ổn) làm tăng cortisol ở trẻ, ảnh hưởng sự phát triển chức năng não (nhất là khả năng chú ý, điều tiết cảm xúc).

➜ Kì vọng và nhãn mác: Nếu cha mẹ dán mác “lười”, “không thông minh”, trẻ dễ nội tâm hóa và hình thành lòng tự trọng thấp, dẫn đến giảm nỗ lực

2. Khi quan điểm nuôi dạy không nhất quán hoặc sai — Tạo cơ chế làm phá vỡ năng lực trẻ

➜ Thông điệp mâu thuẫn: Cha bảo nghiêm, mẹ lại nương — trẻ học cách “điệu nghệ thao túng”, không phát triển kỷ luật nội tại.

➜ Định hướng theo kỳ vọng cha mẹ : Ép con theo giấc mơ của người lớn nên trẻ có thể đạt “thành tích” tạm thời nhưng mất động lực nội tại, dễ rơi vào khủng hoảng danh tính.

➜ Bao bọc/nhấc bổng mọi khó khăn: Trẻ không được học chịu đựng, giải quyết thất bại nên dễ rối loạn lo âu khi gặp stress thực tế.

➜ Kỷ luật mâu thuẫn : Những quy tắc không rõ ràng khiến trẻ không học được giới hạn, không biết tự kiểm soát.

➜ Phạt nặng/thanh toán cảm xúc : Gây sợ hãi, tắt động lực khám phá, tăng tính né tránh hoặc nổi loạn.

3. Minh hoạ theo mốc tuổi (để thấy “phá vỡ năng lực” diễn ra thế nào)

➜ 0–6 tuổi (giai đoạn nền tảng): Tác động đến ngôn ngữ, khả năng điều tiết cảm xúc và cảm giác an toàn được hình thành. Sai lầm điển hình khi cha mẹ quá bận, thiếu tương tác ấm áp nên trẻ chậm ngôn ngữ, khó tin người, hay quấy khóc.

➜ 6–12 tuổi (giai đoạn luyện kĩ năng): Tác động đến thói quen học tập, kỹ năng xã hội, trách nhiệm nhỏ. Sai lầm khi ép học quá mức, không cho tự làm nên trẻ có kỹ năng lý thuyết nhưng không biết làm việc nhóm, lười tự quản.

➜ 13–18 tuổi (giai đoạn định danh): Tác động để hình thành ý thức bản thân, định hướng nghề nghiệp, khả năng tự quyết. Sai lầm khi kì vọng “định hướng thay con”, mâu thuẫn vợ/chồng chưa giải quyết nên đến tuổi thanh thiếu niên dễ bỏ nhà, chọn lối sống rủi ro, hoặc cam chịu mất bản sắc.

4. Dấu hiệu cảnh báo một môi trường gia đình đang “phá” năng lực con

➜ Trẻ có kết quả học tập không đồng đều (giỏi phần này nhưng yếu phần khác cơ bản).

➜ Trẻ không có khả năng tự giải quyết vấn đề nhỏ; luôn cần người “làm thay”.

➜ Thường xuyên lo âu, mất ngủ, hoặc nổi loạn lớn khi bị từ chối.

➜ Khao khát làm hài lòng người lớn quá mức hoặc hoàn toàn bất hợp tác.

➜ Bất thường về hành vi xã hội: bị bạn bè bắt nạt, khó giữ bạn, hoặc quá hung hăng.

5. Hậu quả dài hạn nếu không can thiệp kịp

➜ Mất động lực nội tại, lệ thuộc vào lời khen/chỉ đạo bên ngoài.

➜ Khó thích nghi môi trường mới (đại học, công ty) nên dẫn đến stress, rối loạn tâm lý, thậm chí rút lui xã hội.

➜ Định hướng nghề nghiệp sai nên gây lãng phí năng lực, thất nghiệp hoặc bất mãn lâu dài.

➜ Quan hệ gia đình vỡ nứt, chu kỳ nuôi dạy sai tiếp tục sang thế hệ sau.

NÊN THAM GIA TƯ VẤN CẢ GIA ĐÌNH: ĐỂ HIỂU CON – HIỂU NHAU VÀ CÙNG NHẤT QUÁN DẠY CON ĐẾN ĐÍCH CHA MẸ MONG MUỐN. ĐỪNG NGHĨ RẰNG MÌNH ĐÃ HIỂU CON TRONG KHI MỚI NHÌN THẤY ĐƯỢC BIỂU HIỆN BÊN NGOÀI CỦA CON MÀ THÔI!

P2. Tư vấn mối quan hệ cha mẹ con cái và rút ngắn khoảng cách cha mẹ, con cái

1. Các mâu thuẫn xung đột của cha mẹ và con cái

Theo góc nhìn của chuyên gia Phạm Hiền, khi con bước vào tuổi dậy thì – thanh thiếu niên – trưởng thành, mâu thuẫn cha mẹ – con cái không chỉ tăng về tần suất, mà còn thay đổi bản chất.
Nếu không xử lý đúng, các mâu thuẫn này sẽ tạo khoảng cách cảm xúc, thậm chí khiến con không hợp tác, chống đối hoặc rút lui.

Đặc điểm tâm lý của con trong từng giai đoạn

➜ Dậy thì (11–14 tuổi): Tìm kiếm bản sắc cá nhân, muốn khẳng định “tôi khác ba mẹ”.

➜ Thanh thiếu niên (15–18 tuổi): Tự do và nhóm bạn trở thành ưu tiên, bắt đầu phản biện và nghi ngờ quyền lực của cha mẹ.

➜ Trưởng thành trẻ (19–25 tuổi): Tự lập về suy nghĩ và lối sống, dễ xung đột với cha mẹ nếu giá trị sống lệch nhau.

Các nhóm mâu thuẫn thường gặp

Mâu thuẫn về quyền kiểm soát và tự do

➜ Cha mẹ: Sợ con hư, muốn quản lý giờ giấc, bạn bè, mạng xã hội.

➜ Con: Cảm thấy bị xâm phạm quyền riêng tư, muốn tự quyết.

➜ Hệ quả: Con giấu thông tin, nói dối hoặc chống đối công khai.

Mâu thuẫn về định hướng tương lai

➜ Cha mẹ: Định hướng nghề nghiệp, học tập dựa trên kinh nghiệm hoặc quan niệm thành công của mình.

➜ Con: Muốn chọn theo sở thích, đam mê, hoặc nghề mới mà cha mẹ chưa hiểu.

➜ Hệ quả: Cảm giác bị áp đặt nên con mất động lực, học cho cha mẹ chứ không cho bản thân.

Mâu thuẫn về giá trị sống

➜ Cha mẹ: Coi trọng ổn định, an toàn, tiết kiệm.

➜ Con: Đề cao trải nghiệm, sáng tạo, thử thách mới.

➜ Hệ quả: Hai thế hệ không nói chung “ngôn ngữ giá trị” → khoảng cách tư tưởng.

Mâu thuẫn về cảm xúc và giao tiếp

➜ Cha mẹ: Giao tiếp theo hướng dạy bảo, ít lắng nghe cảm xúc.

➜ Con: Muốn được công nhận và chia sẻ bình đẳng.

➜ Hệ quả: Con đóng cửa cảm xúc, chỉ chia sẻ với bạn bè hoặc mạng xã hội.

Mâu thuẫn do “khoảng cách công nghệ – thế giới quan”

➜ Cha mẹ: Lo ngại tác hại công nghệ, mạng xã hội, game.

➜ Con: Xem đó là một phần đời sống, học tập và giao tiếp.

➜ Hệ quả: Xung đột liên tục, cha mẹ cấm nên con lách luật.

Chuỗi dẫn đến mất hợp tác

➜ Mâu thuẫn nhỏ không giải quyết nên tích tụ thành điểm nóng.

➜ Giao tiếp chuyển từ trao đổi sang tranh cãi.

➜ Niềm tin giảm, con cảm thấy cha mẹ không hiểu mình.

➜ Hợp tác giảm, con chỉ làm vì nghĩa vụ hoặc đối phó.

➜ Khoảng cách cảm xúc hình thành, khó kéo gần lại.

Góc nhìn của chuyên gia Phạm Hiền

➜ Cốt lõi không phải ở hành vi con, mà là cách cha mẹ vận hành quan hệ trong giai đoạn con cần vừa độc lập vừa được kết nối.

➜ Cha mẹ phải chuyển vai từ người quản lý → người đồng hành, từ áp đặt → thương lượng.

➜ Nếu không điều chỉnh, mâu thuẫn sẽ biến thành “vùng cấm cảm xúc”: cha mẹ không còn là nơi con tìm đến khi khó khăn.

2. Chuyên gia Phạm Hiền thường tìm ra được tận cùng nguyên nhân đứt gãy mối quan hệ cha mẹ – con cái

Chuyên gia sẽ không chỉ nhìn vào bề nổi của hành vi, mà đào sâu vào bản chất tâm lý, mô hình nuôi dạy và “dòng chảy cảm xúc” giữa các thành viên trong gia đình.

Vì sao chuyên gia tìm ra được “ngóc ngách” nguyên nhân

Quan sát hành vi – giải mã tâm lý nền

➜ Không chỉ nghe lời kể, bà quan sát ngôn ngữ cơ thể, ánh mắt, phản xạ cảm xúc của cả cha mẹ và con.

➜ Mỗi phản ứng nhỏ (ngắt lời, thở dài, cau mày…) đều là dữ liệu về mối quan hệ quyền lực và cảm xúc trong gia đình.

Khai thác câu chuyện từ nhiều góc nhìn

➜ Không để cha mẹ “độc quyền” kể, mà cho con được nói thật (nhiều khi cha mẹ sốc vì chưa từng nghe con bày tỏ như vậy).

➜ Dùng kỹ thuật “hỏi chéo” và “đặt tình huống” để lộ ra những điểm bất nhất giữa lời nói và hành vi thật.

Liên kết các yếu tố vi mô thành bức tranh toàn cảnh

➜ Từ các mẩu thông tin nhỏ, bà ráp lại thành chuỗi nguyên nhân – hệ quả kéo dài nhiều năm.

➜ Điều này cho thấy vấn đề thường không phải mới phát sinh, mà tích tụ từ những mâu thuẫn ngầm.

Các dạng nguyên nhân ngầm gây đứt gãy quan hệ cha mẹ – con

Mâu thuẫn ngầm âm ỉ

➜ Cha mẹ áp đặt định hướng nhưng cho rằng mình đang “yêu thương”.

➜ Con cảm thấy không được lắng nghe, dẫn đến xa cách hoặc chống đối thụ động.

➜ Kỳ vọng cao nhưng thiếu công nhận: Con làm 8 điểm bị so sánh, không khen; lâu dần tự ti, ngại chia sẻ.

➜ Lệch giá trị sống: Cha mẹ coi trọng thành tích, con coi trọng trải nghiệm; hai bên không hiểu “thế giới” của nhau.

Mâu thuẫn bùng phát

➜ Nổ ra khi có điểm kích hoạt mạnh (điểm kém, vi phạm kỷ luật, cãi lời…).

➜ Lời nói trong lúc tức giận gây tổn thương sâu (chê bai, mỉa mai, phủ nhận giá trị).

➜ Những cuộc “chiến tranh lời nói” này không được chữa lành, biến thành “vết sẹo cảm xúc” → khoảng cách ngày càng lớn.

P/s: Chuyên gia chỉ ra Chuỗi phá vỡ mối quan hệ: Mâu thuẫn ngầm tích tụ → Sự kiện kích hoạt bùng phát → Tổn thương cảm xúc (cả con lẫn cha mẹ) → Giảm giao tiếp chân thật (chỉ nói chuyện bề nổi hoặc tranh cãi) → Mất kết nối cảm xúc → Đứt gãy quan hệ (cha mẹ chỉ còn vai trò quản lý, không còn vai trò đồng hành).

NÊN THAM GIA TƯ VẤN CẢ GIA ĐÌNH: ĐỂ HIỂU CON – HIỂU NHAU VÀ CÙNG NHẤT QUÁN DẠY CON ĐẾN ĐÍCH CHA MẸ MONG MUỐN. ĐỪNG CHỈ PHÁN ĐOÁN VÀ DÁN NHÃN CON BỞI BỀ NGOÀI VÌ SÂU THẲM BÊN TRONG CON TRẺ LUÔN LÀ CÁC GÓC NỘI TÂM KHỔ SỞ MÀ NHIỀU KHI NÓ CŨNG CHẲNG THỂ NHẬN RA!

1. Tâm sự của mẹ bé gái 4 tuổi

Con tôi mới 4 tuổi, nhìn bên ngoài ai cũng bảo ngoan và lanh lợi, nhưng tôi lại thấy có gì đó ‘khác’. Con hay giật mình khi ai nói lớn, có lúc bám chặt lấy tôi không rời, lúc khác lại thu mình chơi một mình hàng giờ, không nói chuyện với ai. Đặc biệt, mỗi khi ai hỏi đến một số chuyện ở lớp hoặc ở nhà, con lập tức im lặng và cúi mặt.

Ban đầu tôi nghĩ ‘chắc tính con vậy’, nhưng trong lòng vẫn lo. Nhờ một người bạn giới thiệu, tôi đưa con đến test toàn diện với chuyên gia Phạm Hiền. Thật sự tôi đã sốc khi biết con đang mang sang chấn tâm lý và điều đáng sợ là nếu để lâu, sang chấn này sẽ âm thầm ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi, và cách con hình thành nhân cách ở các độ tuổi tiếp theo.

Chuyên gia không chỉ tìm ra nguyên nhân, mà còn chỉ rõ những tình huống nhỏ trong đời sống hàng ngày – từ cách chúng tôi vô tình quát mắng khi con làm sai, đến việc con từng bị cô giáo ở lớp trừng phạt không hợp lý – đã in dấu vào tâm trí con. Tôi nhận ra, điều làm tổn thương trẻ không chỉ là những biến cố lớn, mà còn là những lặp lại nhỏ mỗi ngày mà người lớn không để ý.

Sau khi thay đổi môi trường, áp dụng các bước chữa lành và tạo sự an toàn tâm lý cho con, tôi thấy con dần cười nhiều hơn, nói nhiều hơn, và bắt đầu chủ động kết nối với người khác. Mỗi ngày, con lại thêm chút tự tin và bình yên.

Tôi rút ra một điều: Đừng bao giờ chủ quan với những thay đổi nhỏ ở con. Có khi, đó chính là tiếng kêu cứu thầm lặng. Và may mắn nhất đời tôi là đã lắng nghe được tiếng kêu ấy trước khi nó trở thành một vết thương sâu.” Đặc biệt tôi thường mang vấn đề mình đã được chuyên gia hướng dẫn để chia sẻ với các phụ cần:

Nguy cơ nếu sang chấn tâm lý ở trẻ 4 tuổi không được phát hiện sớm:

➜ Giai đoạn vàng hình thành cảm xúc – xã hội: 4 tuổi là lúc não bộ và tâm lý trẻ phát triển mạnh về khả năng gắn kết, tự tin, và kiểm soát cảm xúc. Sang chấn không xử lý sẽ làm trẻ hình thành lối phản ứng phòng vệ: thu mình, chống đối hoặc né tránh giao tiếp.

➜ Nguy cơ phát triển lệch lạc: Sang chấn có thể trở thành nền tảng cho các rối loạn sau này như rối loạn lo âu, rối loạn hành vi, chống đối, thậm chí trầm cảm tuổi thiếu niên.

➜ Tổn thương niềm tin cơ bản: Trẻ sẽ tin rằng thế giới không an toàn, từ đó hạn chế mọi trải nghiệm phát triển.

Vì sao cha mẹ như tôi thường bỏ qua dấu hiệu: Các biểu hiện ban đầu (bám mẹ, thu mình, sợ tiếng lớn) dễ bị cho là “tính cách” hoặc “giai đoạn nhạy cảm” nên không ai can thiệp. Cha mẹ chỉ chú ý khi trẻ có hành vi rõ rệt như bùng nổ hoặc gây rối, nhưng lúc đó sang chấn đã ăn sâu.

Giá trị của việc test toàn diện sớm: Phát hiện nguyên nhân gốc: Không chỉ nhận diện sang chấn, chuyên gia còn truy ra hoàn cảnh gây ra nó – điều mà nhiều khi cha mẹ không hề biết hoặc nhớ. Lộ trình chữa lành – phòng ngừa: Kết hợp thay đổi môi trường gia đình, cách tương tác, và những bài tập hỗ trợ để trẻ lấy lại cảm giác an toàn. Đón đầu phát triển: Khi sang chấn được xử lý ở 4 tuổi, trẻ sẽ bước vào giai đoạn học tập, giao tiếp, và tự lập sau này với tâm lý khỏe mạnh, không mang “hành trang tổn thương”.

2. Tâm sự của một người mẹ có con trai 9 tuổi

➜ Thật sự bây giờ nghĩ lại, tôi vẫn thấy mình may mắn… May mắn là đã đưa con đến test toàn diện sớm, may mắn là không nghe những lời trấn an kiểu ‘con trai nghịch vậy là bình thường

➜ Trước đây, con tôi hay cãi, dễ nổi nóng, bài tập thì lười, ai góp ý cũng phản ứng. Tôi cứ nghĩ đó là ‘tính cách mạnh mẽ’ và con sẽ tự lớn rồi tự khác. Nhưng càng ngày tôi càng thấy con khó hợp tác, hay cáu với bạn, và đôi khi còn nói những câu rất cực đoan.

➜ Lúc đến gặp chuyên gia, tôi mới hiểu đó là những dấu hiệu sớm của rối loạn chống đối và rối loạn hành vi. Chuyên gia chỉ ra từng ngóc ngách nguyên nhân từ cách chúng tôi nói chuyện với con, nguyên tắc trong gia đình, cho đến việc vợ chồng tôi vô tình bất nhất trong cách dạy.

➜ Nếu hôm đó tôi không đưa con đi test toàn diện, có lẽ vài năm nữa thôi, con sẽ thành một cậu bé ‘khó bảo’ đúng nghĩa. Không phải vì con hư, mà vì môi trường gia đình không được chỉnh sửa kịp thời.

➜ Giờ đây, nhờ áp dụng đúng hướng dẫn, con đã biết hợp tác, cảm xúc cân bằng hơn, biết xin lỗi khi sai và lắng nghe khi được góp ý. Quan trọng nhất, tôi thấy mối quan hệ giữa chúng tôi ấm lại. Tôi đã học được rằng:

➜ Tôi rút ra được bài học: Không chờ đến khi con ‘hỏng’ mới chữa. Muốn sửa con, phải sửa mình và sửa môi trường gia đình trước. Và tôi biết, mình đã ngăn được một con đường rất nhiều trẻ phải khổ sở đi qua.”

3. Tâm sự của bố mẹ một cậu con trai 13 tuổi

➜ Ba tháng nay, nhà mình im lặng đến ngột ngạt. Thằng bé – đứa con trai mà trước đây vẫn hay kể chuyện trường lớp, cười đùa ồn ào – giờ như một cái bóng. Không còn ngồi học trong phòng khách, không còn ăn cơm cùng gia đình. Mỗi bữa, nó tự lặng lẽ xuống bếp nấu mì hay trứng, ăn xong lại đi thẳng vào phòng.

➜ Bố mẹ gọi, nó không trả lời. Hỏi, nó chỉ lắc đầu. Thậm chí cả một câu “Con ổn không?” cũng không nhận được tiếng đáp. Chúng tôi lo lắm, nhưng càng cố kéo gần, nó càng khép cửa.

➜ Cho đến hôm đưa con đến gặp chuyên gia, tôi mới ngã người ra… Nguyên nhân chỉ đơn giản nhưng lại chạm vào lòng tự trọng của nó gồm đ iện thoại và máy tính – phần thưởng bố mẹ từng hứa và trao khi nó đỗ vào trường cấp 2 mơ ước đã bị thu lại vì lo nó sa đà.

➜ Hóa ra với chúng tôi, đó là chuyện nhỏ, là “dạy con biết kiểm soát”. Nhưng với con, đó là cảm giác bị phản bội, bị tước đi một lời hứa đã thành kỷ niệm chiến thắng. Nó không giận vì mất đồ, mà vì mất niềm tin.

➜ Sau buổi đó, chúng tôi mới hiểu: để lấy lại kết nối với con, không phải trả lại ngay những món đồ ấy, mà là trả lại cho con cảm giác được tôn trọng và giữ trọn lời hứa của cha mẹ. Khi chúng tôi chủ động xin lỗi, giải thích, cùng con thống nhất cách sử dụng điện thoại – máy tính hợp lý, nó mới dần mở lời trở lại.

➜ Ba tháng im lặng của con là lời cảnh tỉnh lớn nhất đời làm cha mẹ của chúng tôi: Đừng xem nhẹ tác động của những điều tưởng nhỏ, và đừng nghĩ rằng con sẽ hiểu nếu mình không chịu lắng nghe.”

4. Tâm sự của một người bố có con trai 16 tuổi

➜ Tôi vẫn nghĩ mình là một người cha tốt. Tôi thương con, lo cho con đủ mọi thứ. Học phí trường quốc tế, máy tính mới, xe đạp thể thao… thứ gì nó cần, tôi đều cố gắng đáp ứng. Vậy mà gần một năm nay, thằng bé ngày càng xa cách.

➜ Nó ít nói chuyện, về nhà là đóng cửa phòng. Cơm nước mẹ gọi cũng không xuống ngay. Tôi hỏi thì nó trả lời cho có, không còn ánh mắt háo hức hay những câu chuyện chia sẻ như trước. Tôi đã nghĩ, chắc là tuổi 16, con trai sẽ muốn riêng tư hơn. Nhưng càng ngày, khoảng cách giữa hai cha con càng rõ.

➜ Cho đến khi đưa con đến gặp chuyên gia, tôi mới biết… nguyên nhân không nằm ở chuyện học hành, bạn bè hay tiền bạc. Thằng bé nói một câu khiến tôi chết lặng: “Con biết bố thương con, thậm chí chiều con, nhưng con cần bố tôn trọng mẹ.”

➜ Hóa ra suốt thời gian qua, trong mắt nó, tôi là một người chồng gia trưởng và độc đoán. Tôi hay gạt lời vợ, quát vợ trước mặt con, quyết mọi chuyện trong nhà mà không hỏi ý kiến mẹ nó. Tôi không hề nhận ra rằng, mỗi lần tôi làm vậy là một lần con mất niềm tin và xa tôi thêm.

➜ Nghe chuyên gia phân tích, tôi mới hiểu: với con, tấm gương của một người cha không chỉ ở việc nuôi nấng, cung cấp vật chất, mà còn ở cách đối xử với mẹ nó – người phụ nữ quan trọng nhất đời nó sau này.

➜ Buổi hôm đó, tôi đã nói chuyên với con rõ ràng về các nhận thức từ tôi chưa đúng và hứa sẽ thay đổi. Không phải để lấy lại sự gần gũi ngay lập tức, mà để chứng minh bằng hành động rằng tôi có thể là người chồng tôn trọng vợ, và là người cha mà nó tự hào.”

5. Tâm sự của một gia đình được chữa lành

➜ Trước đây, nhà tôi lúc nào cũng như chiến trường. Không phải vợ chồng không thương nhau, mà vì mỗi người có một cách nuôi dạy con khác. Tôi thì nghiêm khắc, nguyên tắc; vợ thì mềm mỏng, hay nhượng bộ. Cứ mỗi lần con phạm lỗi là cả hai lại cãi nhau trước mặt con.

➜ Dần dần, thằng bé chẳng còn nghe ai. Khi tôi nói thì nó tìm mẹ để bênh; khi mẹ nói thì nó tìm tôi để xin xỏ. Gia đình bắt đầu xuất hiện những khoảng lặng khó chịu, bữa cơm chẳng còn vui vẻ.

➜ Rồi một ngày, sau khi nghe lời khuyên từ một người bạn, chúng tôi quyết định đưa con đến gặp chuyên gia. Tôi nghĩ ban đầu là để sửa con, nhưng không ngờ chuyên gia lại bắt đầu bằng việc sửa chúng tôi trước.

➜ Chuyên gia giúp chúng tôi nhận ra rằng, chính những cuộc cãi vã và bất đồng quan điểm của bố mẹ đã làm đứt gãy sự an toàn cảm xúc của con. Mỗi lần thấy bố mẹ mâu thuẫn, con mất đi một chút niềm tin, cảm giác bị bỏ rơi, và học cách “lách luật” thay vì tuân thủ.

➜ Buổi trị liệu không chỉ là để hiểu con hơn, mà còn là để vợ chồng học cách nói chuyện lại với nhau, thống nhất nguyên tắc nuôi dạy, và quan trọng nhất là không biến con thành “người ở giữa” trong mọi cuộc tranh luận.

➜ Bây giờ, chúng tôi đã có thể ngồi lại với nhau, bàn bạc trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào cho con. Không còn những trận cãi nhau ầm ĩ, thay vào đó là những buổi trò chuyện ba người cùng chia sẻ cảm xúc.

➜ Con đã cười nhiều hơn, chủ động kể chuyện ở trường, và quan trọng nhất, chúng tôi cảm thấy gia đình mình an toàn trở lại. Nếu không có buổi hôm đó, chắc giờ chúng tôi vẫn nghĩ lỗi nằm ở con, mà không biết rằng chính bố mẹ mới là điểm bắt đầu của mọi sự thay đổi.”

6. Tâm sự của một người mẹ có con lớp 10 không muốn đến trường

➜ Suốt cả năm lớp 10, sáng nào tôi cũng trải qua một cuộc chiến. Không phải với ai khác, mà với chính con trai mình.

➜ Con không khóc, không nổi loạn, chỉ im lặng và nói một câu: “Con không muốn đi học.” Tôi hỏi tại sao, con chỉ lắc đầu. Ban đầu tôi nghĩ con lười, rồi nghĩ con áp lực học tập. Tôi chạy khắp nơi: từ bác sĩ tâm lý ở bệnh viện, đến các lớp kỹ năng, rồi cả những nơi hứa hẹn “giúp trẻ lấy lại động lực”. Mỗi nơi lại đưa ra một lý do khác nhau, nhưng chẳng nơi nào thực sự chạm đến được trái tim con.

➜ Cho đến một ngày, qua lời giới thiệu, tôi đưa con đến gặp chuyên gia. Khác với mọi lần, buổi hôm đó không bắt đầu bằng việc hỏi con về bài vở hay trường lớp. Chuyên gia nhẹ nhàng dẫn dắt để con kể về tuổi thơ, về những năm tiểu học, về những giờ ra chơi. Và rồi, điều mà suốt bao năm qua con chưa từng nói ra đã bật thành lời. Và tôi đã hiểu tại sao những lần trước đi tư vấn Con đóng hoàn toàn và chẳng nói gì vì chuyên gia nói rằng ” Con có cảm nhận được vấn đề của nó là gì đâu mà nói được và nếu cảm nhận được thì nó đâu có bị nặng như thế “

➜ Con kể, từ khi học tiểu học, con luôn thấy lạc lõng giữa đám bạn. Không ai bắt nạt, nhưng cũng chẳng ai thực sự chơi cùng. Con ở trong nhóm, nhưng luôn ở ngoài câu chuyện. Con đã tự nhủ: “Không sao, mình chịu được.” Con cam chịu, chấp nhận, và dần dần học cách im lặng để không bị chú ý.

➜ Nhưng khi lên cấp 3, môi trường mới, mối quan hệ mới, tất cả những cảm giác bị bỏ rơi ấy quay lại, mạnh hơn, nặng hơn. Và lần này, nó đã vượt quá sức chịu đựng của con.

➜ Tôi đã khóc ngay tại buổi hôm đó. Không phải vì sốc, mà vì thấy thương con đến thắt lòng. Bao năm qua, con gồng mình chịu đựng trong im lặng, còn tôi lại cứ mải tìm những “triệu chứng” bề ngoài.

➜ Từ sau buổi đó, tôi cùng chuyên gia và con bắt đầu hành trình chữa lành. Không phải ngày một ngày hai, nhưng từng chút một, con đã chịu mở lòng, chịu kết nối lại. Giờ đây, mỗi sáng con có thể tự chuẩn bị đi học, và thỉnh thoảng còn kể tôi nghe vài câu chuyện nhỏ ở trường. Với tôi, đó đã là một phép màu.

7. Tâm sự của một người bố về con trai 16 tuổi

➜ Tôi đã từng nói với vợ: “Nó hỏng rồi, hết thuốc chữa.

➜ Suốt hơn một năm, con trai tôi chìm trong game, cá cược trên mạng, hút thuốc lá, tụ tập đánh nhau. Mỗi khi nhìn thấy nó, tôi chỉ thấy một thằng con trai ngổ ngáo, bướng bỉnh, chẳng còn chút hy vọng nào. Tôi hắt hủi, tránh mặt, và thậm chí né cả những bữa cơm chung vì sợ lại nổi nóng. Trong lòng, tôi nghĩ: “Mình đã cố hết sức rồi, nó không chịu thay đổi thì mặc nó.”

➜ Nhưng rồi, một ngày vợ tôi nói: “Anh đi cùng em gặp chuyên gia, chỉ một lần thôi.” Tôi miễn cưỡng đi, không phải vì tin, mà vì chiều ý vợ.

➜ Buổi hôm đó, tôi ngồi nghe mà như bị ai tát thẳng vào mặt. Chuyên gia không vội phán xét, mà kiên nhẫn để con nói. Và lần đầu tiên, tôi nghe con kể…

➜ Con nói, từ năm lớp 8, điểm số tụt dốc, học vào đầu rồi lại quên. Mỗi lần bị điểm kém, con bị bạn bè chế giễu, mỉa mai. Chúng xa lánh, không cho con tham gia nhóm, không rủ con đi đâu. Con bắt đầu tin rằng mình “vô dụng” và “kém cỏi hơn tất cả”. Rồi con tìm đến game, thuốc lá, cá cược… không phải vì thích, mà vì đó là cách để con tạm quên mình là ai.

➜ Con nói: “Con không hận bố, nhưng con biết bố xấu hổ về con. Con cũng xấu hổ về chính mình.”

➜ Ngay lúc đó, tôi thấy nghẹn đến mức không thở nổi. Hơn một năm qua, tôi cứ nghĩ con chống đối mình, nhưng hóa ra nó chỉ đang bất lực với chính nó. Tôi đã bỏ mặc con đúng lúc con cần tôi nhất.

➜ Giờ đây, tôi đang tập học lại cách làm bố. Không phải bằng những trận mắng chửi hay ép buộc, mà bằng việc lắng nghe và cùng con tìm đường ra. Con vẫn chưa bỏ hết thói quen cũ, nhưng nó đã chịu về nhà ăn cơm, chịu trò chuyện vài câu. Với tôi, đó là tín hiệu của hy vọng.

➜ Tôi chỉ ước mình đã hiểu điều này sớm hơn, để một năm qua không bị lãng phí trong im lặng và oán giận.”

8. Tâm sự của một người mẹ về con gái 16 tuổi

➜ Bốn năm trước, khi con 12 tuổi, chúng tôi đưa con đến làm bài test tâm lý. Chuyên gia khi đó nói với chúng tôi rằng con có nguy cơ cao bị trầm cảm nếu không được hỗ trợ kịp thời. Nhưng tôi và chồng không tin.

➜ Tôi còn nhớ mình đã cười nhẹ và nói: “Con bé nhà tôi thì làm sao bị trầm cảm được? Nó còn nhỏ, chỉ là nghĩ vẩn vơ thôi. Tụi trẻ bây giờ hay suy nghĩ lung tung lắm.

➜ Và rồi, chúng tôi quay trở về nhà, tiếp tục cuộc sống như chưa từng có buổi cảnh báo đó. Không trị liệu, không thay đổi, không một kế hoạch hỗ trợ nào cho con. Tôi nghĩ, rồi con sẽ tự vượt qua.

➜ Nhưng tôi đã không biết rằng, suốt những năm sau đó, con phải sống trong cảm giác lạc lõng, bị hiểu lầm và phải tự tìm cách “điều tiết” tâm trạng của chính mình. Con không dám chia sẻ với ai, vì sợ bị nói là “yếu đuối”, “viển vông”. Con tập giấu nỗi buồn, tập mỉm cười khi thấy bố mẹ, tập tỏ ra bình thường… nhưng bên trong, con đang sụp đổ từng ngày.

➜ Năm nay, khi con 16 tuổi, mọi thứ vỡ òa. Con không còn sức để gồng mình nữa. Con bắt đầu bỏ học, thu mình lại trong phòng, ăn rất ít, và nói với tôi một câu khiến tim tôi như bị bóp nghẹt: “Mẹ ơi, con mệt lắm, con không muốn cố gắng nữa.”

➜ Lúc đó, tôi mới sợ hãi đến tột cùng. Tôi đưa con trở lại gặp chuyên gia. Và lần này, kết quả là trầm cảm nặng. Chuyên gia nhìn tôi, không trách móc, chỉ nhẹ nhàng nói: “Giá như chị tin con sớm hơn…

➜ Tôi đã khóc suốt đêm hôm đó. Khóc vì thương con, vì hối hận, vì bốn năm qua tôi đã để con phải tự chiến đấu một mình. Giờ đây, tôi làm tất cả để đồng hành cùng con, dù muộn, nhưng tôi hy vọng vẫn còn kịp. Chỉ mong con tha thứ cho sự vô tâm của mẹ.