Để ngừng bạo lực học đường mất kiểm soát như hiện nay không phải nghĩ xem phạt kỷ luật học sinh như thế nào.
Cốt lõi và lỗ hổng hiện tại nằm ở 2 vấn đề lớn là:
Làm sao phát hiện kịp thời ngay khi có nhen nhóm?
Làm sao giáo viên, cha mẹ, nhà trường cùng dứt điểm trong giúp các con hiểu để dừng lại?.
Hay nói cách khác là để ngừng bạo lực học đường không phải phạt, mà là phát hiện và dứt điểm từ gốc
Bởi điều nguy hiểm nhất trong bạo lực học đường không phải là khi nó bùng phát.
Mà là khi nó mới manh nha mà người lớn không nhìn thấy, hoặc thấy thậm chí biết nó đã tồn tại trong những đứa trẻ bị bắt nạt và đi bắt nạt nhưng chỉ là sự hời hợt nhắc nhở, hời hợt bỏ qua và hời hợt để trôi đi như một sự chẳng liên quan.
Hoặc chẳng biết phải làm sao hoặc cứ tưởng đã xong vì chưa thấy nó ảnh hưởng đến trách nhiệm của giáo viên hoặc hình ảnh của trường…..
Thực tế đau lòng là ngày nay, nhiều trường học, nhiều cha mẹ chỉ thật sự CHẠY khi clip bạo lực đã lan trên mạng, khi có con học sinh đã bị tổn thương nặng, khi sự việc đã mất kiểm soát.
Và đó là sự vô cảm trong Nhưng can thiệp muộn. Nó không còn là giáo dục mà chỉ còn là xử lý hậu quả đã rồi.
1. Làm sao phát hiện kịp thời khi mới nhen nhóm
Cần nhớ rằng không có hành vi bạo lực nào xuất hiện bất ngờ. Nó đều được ươm mầm trong những biểu hiện nhỏ mà người lớn luôn bỏ qua.
Những dấu hiệu sớm có thể là:
Trẻ bắt đầu cười nhạo, bình phẩm về bạn khác mà người lớn cho là chuyện con nít nói đùa.
Trẻ mất kiểm soát cảm xúc, dễ nóng giận, thích ăn miếng trả miếng.
Trẻ hưởng ứng các clip bạo lực, toxic, hoặc trò trêu chọc nhau trên mạng.
Trẻ coi thường lời khuyên của thầy cô, cha mẹ vì cảm thấy không ai hiểu mình.
Trong lớp có những nhóm bạn kết bè, chia phe, và một nhóm Thống Trị có xu hướng xem thường nhóm yếu hơn.
Nếu giáo viên và cha mẹ không đọc vị được tín hiệu này, không thấu cảm và can thiệp ngay từ giai đoạn ném ánh nhìn khinh bỉ, quăng lời nói sát thương, thì đến khi trẻ dùng tay, dùng chân, mọi lời khuyên răn đều trở nên vô nghĩa.
Phát hiện sớm không chỉ là để xử lý mà là để cảm hóa, điều chỉnh nhận thức và cảm xúc cho trẻ ngay khi ý niệm sai bắt đầu hình thành.
2. Làm sao dứt điểm trong giúp các con hiểu để dừng lại
Thực tế không thể dừng bạo lực bằng nỗi sợ. Chỉ có thể dừng nó bằng nhận thức và chuyển hóa cảm xúc.
Nếu chỉ kỷ luật, đình chỉ, hoặc đuổi học, trẻ chỉ sợ chứ không hiểu, và rồi sự tức giận, phản kháng, tổn thương sẽ tiếp tục bùng lên trong môi trường khác.
Muốn dứt điểm, cần 3 tầng xử lý đồng bộ:
(1) Tầng Giáo viên: Phải dạy kỹ năng cảm xúc và ứng xử song song với kiến thức, hiểu được học sinh nào đang bị tổn thương mà phản ứng bằng bạo lực, và học sinh nào dùng bạo lực để tìm quyền lực. Giáo viên không chỉ là người dạy chữ, mà là người soi chiếu tâm lý để ngăn biến dạng nhân cách.
(2) Tầng Cha mẹ: Nhiều cha mẹ nuôi con giỏi, nhưng không hiểu con. Khi con đánh bạn, phản ứng đầu tiên là giận, phạt, xấu hổ mà quên rằng bạo lực là biểu hiện của một lỗ hổng cảm xúc sâu hơn. Cha mẹ cần nghe con nói, phân tích cho con hiểu hậu quả cảm xúc của hành vi mình gây ra, và đưa con trở lại vị trí của người biết chịu trách nhiệm, không đổ lỗi.
(3) Tầng Nhà trường: Trường học phải có hệ thống cảnh báo và trị liệu tâm lý học đường thực chất, không chỉ là hình thức. Mỗi vụ việc cần được nhìn như một ca giáo dục và trị liệu, không phải một vụ vi phạm và kỷ luật.
Khi các bên gồm học sinh, giáo viên, cha mẹ, trường học, cùng được dẫn dắt để hiểu nguyên nhân, thấu tổn thương, và phục hồi quan hệ, thì đó mới là dứt điểm.
Cần phải có Tư duy mới là phải Giáo dục thay vì trừng phạt. Mặt khác bạo lực học đường không thể dừng lại bằng các khẩu hiệu, mà chỉ dừng lại khi:
Mỗi giáo viên có kỹ năng nhận diện và ngăn mầm bạo lực sớm.
Mỗi cha mẹ có năng lực cảm xúc đủ để dẫn con thoát khỏi phản ứng sai.
Mỗi trường học xây được môi trường an toàn tâm lý, không để trẻ phải tìm quyền lực bằng nắm đấm.
Hãy nhớ, Học sinh bạo lực không phải là đứa trẻ hư, mà là đứa trẻ đang mất kiểm soát vì chưa được hiểu đúng.
Nếu người lớn chỉ biết phạt, thì chính chúng ta đang tiếp tay cho bạo lực tiếp diễn dưới hình thức khác.
Ngoài ra cần hiểu đúng Bạo lực học đường hôm nay không chỉ bằng tay chân mà bằng cả lời nói, ánh nhìn và cả sự im lặng
Điều nguy hiểm nhất không phải là khi bạo lực nổ ra, mà là khi nó đã âm ỉ trong lớp học, trong mạng xã hội, trong cảm xúc học sinh mà người lớn không nhìn thấy.
Ngày nay, nhiều con trẻ chưa hoặc không bị đánh, nhưng lại bị tổn thương sâu bởi bạo lực tinh thần:
Bị tẩy chay, không ai nói chuyện, không ai muốn ngồi cùng.
Bị nói xấu, bóp méo thông tin, bị gắn nhãn “chảnh”, “khác người”.
Bị loại trừ trong nhóm bạn, trong nhóm chat, trở thành trò đùa công khai.
Và rồi, chúng im lặng, giả vờ ổn, nhưng trong lòng đầy sợ hãi và tự ti.
Cái đau nhất của bạo lực tinh thần là không ai tin con đau!
Khi giáo viên loay hoay, nhà trường lúng túng, còn cha mẹ và con thì bất lực. Bởi Trong nhiều vụ việc, không ai biết bắt đầu từ đâu:
Nhà trường chỉ có thể nhắc nhở, hòa giải, làm biên bản.
Giáo viên sợ can thiệp sâu, sợ bị phụ huynh phản ứng.
Cha mẹ giận dữ, muốn đòi công bằng cho con nhưng lại không biết cách giúp con đứng dậy từ bên trong.
Và chính sự thiếu phối hợp, thiếu hiểu biết về tâm lý cảm xúc học đường khiến những tổn thương ấy âm ỉ, lặp lại, và cuối cùng chuyển thành bạo lực thật.
Đó là vòng luẩn quẩn của người lớn vô thức. Người lớn lo xử lý sự việc, nhưng quên mất phải chữa lành con người.
Vậy nên, Cốt lõi không nằm ở kỷ luật trẻ ra sao mà ở việc cần phát hiện sớm và dứt điểm tận gốc
Làm sao phát hiện khi bạo lực mới nhen nhóm?
Làm sao dứt điểm bằng nhận thức và cảm xúc, không phải bằng sợ hãi?
Bạo lực học đường không thể dừng bằng hình phạt, mà chỉ dừng khi người lớn biết đọc vị, hiểu và dẫn dắt cảm xúc học sinh.
=> Giáo viên người đọc vị và điều hướng cảm xúc sớm nhất
Giáo viên không chỉ là người dạy chữ, mà là người giữ nhịp cho hệ cảm xúc của lớp học.
Quan sát nhóm năng lượng tiêu cực ai tìm quyền lực, ai đang bị tổn thương.
Dạy học sinh gọi tên cảm xúc, không phản ứng mù quáng.
Khi có hiện tượng trêu chọc, mỉa mai, hãy dừng lại để phân tích, giúp cả lớp hiểu tổn thương cảm xúc là gì.
Giáo viên không chỉ dập tắt ngọn lửa, mà là người phải nhận ra tia lửa đầu tiên.
=> Cha mẹ, phải là người trị liệu cảm xúc và phục hồi nhân cách cho con
Cha mẹ cần học cách nghe để hiểu, chứ không phải nghe để dạy.
Khi con kể bị tẩy chay, đừng hỏi “Con đã làm gì để bị ghét?” → Hãy hỏi “Con thấy thế nào khi bị như vậy?”
Giúp con hiểu giá trị bản thân không phụ thuộc vào ánh nhìn người khác.
Phối hợp với giáo viên để giáo dục lại tập thể, thay vì đòi xử phạt.
Bởi muốn con mạnh mẽ, hãy dạy con hiểu mình, chứ đừng bắt con chịu đựng.
=> Nhà trường phải là môi trường phòng ngừa và phục hồi cảm xúc học đường
Nhà trường cần trở thành hệ sinh thái cảm xúc an toàn chứ không chỉ là nơi học kiến thức.
Thiết lập bộ phận tâm lý học đường thật sự vận hành, theo dõi định kỳ sức khỏe cảm xúc của học sinh.
Huấn luyện giáo viên kỹ năng đọc vị và can thiệp cảm xúc xã hội.
Xây dựng văn hóa không phán xét, không bêu tên và không so sánh.
Hãy hiểu một trường học an toàn không phải là nơi không có bạo lực, mà là nơi bạo lực không thể sống sót vì cảm xúc được chữa lành kịp thời.
Muốn con mạnh mẽ, đừng dạy con chống lại ai . Hãy dạy con đứng vững trong lòng mình.
Hãy nhớ Bạo lực học đường không dừng lại bằng sợ hãi. Nó chỉ dừng lại khi người lớn biết quan sát để hiểu sâu và dẫn dắt kiên trì, bền bỉ, dứt điểm.
Chúng ta không thể tạo ra những đứa trẻ tử tế trong một môi trường người lớn vô cảm.
Hãy bắt đầu lại từ hôm nay bằng việc lắng nghe thật sự mỗi đứa trẻ quanh ta. Một lời nhìn thấu đôi khi có sức ngăn một nỗi đau rất lớn.
