P1. Góc nhìn phụ huynh khi Chuyên gia Phạm Hiền chẩn đoán và tư vấn, trị liệu trẻ bị tăng động giảm chú ý (ADHD) khác biệt như thế nào

Cách chẩn đoán – tư vấn – trị liệu trẻ bị tăng động giảm chú ý (ADHD) rất khác biệt so với cách tiếp cận thông thường của nhiều trung tâm, bác sĩ hay chuyên gia khác. Sự khác biệt đó không chỉ ở kỹ thuật, mà nằm ở tư duy trị liệu – góc nhìn phát triển – và khả năng kết nối sâu với tâm lý cốt lõi của trẻ và cha mẹ.

1. Chẩn đoán ADHD không chỉ dựa vào hành vi bên ngoài

➜ Không nhìn biểu hiện bên ngoài của con trẻ là kết luận ngay con trẻ bị tăng động giảm chú ý: Trẻ nghịch ngợm, không tập trung, hay nói leo, nhảy nhót liên tục, không kiểm soát được cảm xúc… hoặc các biểu hiện mà cha mẹ thường đọc trên các kênh mạng xã hội

➜ Luôn quan sát biểu hiện nhưng đi vào đào sâu ngóc ngách trong để phát hiện Con có thật sự không kiểm soát hành vi, hay là đang phản ứng với môi trường, cảm xúc bị kìm nén?. Con mất tập trung vì não không điều tiết được, hay vì môi trường giáo dục sai cách gây quá tải thần kinh?

➜ Quan điểm của chuyên gia là Trẻ không tập trung không có nghĩa là trẻ có rối loạn chú ý. Có thể não con không nhận được thông điệp phù hợp để duy trì sự chú ý, hoặc con đang bất an nào đó

➜ Vì vậy, chị không vội “gán nhãn ADHD” cho trẻ, mà đi theo hướng Phân tích tầng phát triển thần kinh – năng lực tính cách, tâm lý, cảm xúc – năng lực vận động – năng lực ngôn ngữ và giao tiếp – năng lực tương tác – năng lực học tập – năng lực học hỏi kỹ năng, khả năng tự phát triển…. để truy vết tìm nguồn gốc gốc rễ gây nên hành vi, cảm xúc mất kiểm soát

2. Trị liệu ADHD khác biệt và đạt hiệu quả cao trong ngăn chặn các biến chứng tiếp theo

Không dùng thuốc nếu chưa hiểu các nội tạng bất ổn tiềm ẩn bên trong – mà dùng phương pháp giáo dục phục hồi làm chủ điều hành não bộ.

➜ Kích hoạt năng lực não bộ trong tư duy nhận thức đúng trong từng hành vi, cảm xúc
Khi con được khơi dậy quyền kiểm soát bản thân – não con tự làm chủ sự điều chỉnh mà không cần phục thuộc ai thúc nhắc

Không can thiệp kỹ thuật – mà chữa bằng kết nối cảm xúc

➜ ADHD không đơn thuần là vấn đề “trẻ quá nhiều năng lượng” mà nhiều trẻ ADHD có tổn thương sâu về cảm xúc do không được công nhận, luôn bị mắng, hoặc thiếu kết nối cha mẹ.

➜ Khơi lại cảm giác được công nhận của trẻ vì con trẻ này không cần bị kiểm soát thúc ép – mà cần được học cách kiểm soát chính mình

➜ Đưa cha mẹ về trạng thái điều hòa – không giận dữ – không kiểm soát để cùng con tái kết nối trong môi trường yên lành, an toàn cảm xúc

Không nhìn đứa trẻ tách rời – mà xem cả hệ sinh thái gia đình là một thể

➜ Bắt buộc làm việc để cả cả cha mẹ, ông bà, giáo viên đồng hành đúng cùng con vì một đứa trẻ mất kiểm soát trong một gia đình hỗn loạn – thì đó là triệu chứng chứ không phải bệnh. Trị liệu phải bắt đầu từ cha mẹ

➜ Hồi phục lại kết nối cảm xúc trong gia đình để trẻ ADHD không còn bị lạc lõng từ việc chuyên gia hướng dẫn xây dựng lại môi trường giáo dục có tính điều hòa trong từng cách nói – cách đặt luật – cách truyền thông điệp không kích động

Lộ trình can thiệp cá nhân hóa – từng bước – không cào bằng

➜ Chuyên gia Phạm Hiền không dùng một giáo án trị liệu cho tất cả trẻ ADHD. Mỗi đứa trẻ sẽ được trị liệu song song theo màu sắc hiện trạng hiện tại và các khuynh hướng có thể phát tác bất ổn hoặc các biến chứng khác có thể phát tác từ các vấn đề hiện tại

➜ Phân tích gốc rễ -> Tìm điểm đứt kết nối, vùng não bị lạc điều hành

➜ Ổn định nền tảng cảm xúc -> Đưa con về trạng thái an toàn, dễ tiếp nhận can thiệp

➜ Tăng năng lực kiểm soát bản thân -> Tư duy nhận thức, kỹ năng và khả năng tự điều tiết, kỹ năng thiết lập kế hoạch thực hiện các hoạt động của bản thân

➜ Đồng hành cùng gia đình -> Trị liệu cha mẹ – thống nhất chiến lược xử lý hành vi, cảm xúc, kỹ năng, khả năng…. và các hoạt động trong cuộc sống của con trẻ

➜ Tái hội nhập học đường -> Hướng dẫn cha mẹ phương pháp để phối hợp cùng giáo viên điều chỉnh kỹ năng thích nghi lớp học

Sự khác biệt nổi bật nhất được các phụ huynh phản hồi

➜ Tiêu chí Chẩn đoán: THÔNG THƯỜNG Dựa trên biểu hiện hành vi – CHUYÊN GIA PHẠM HIỀN Dựa trên phân tích toàn diện cảm xúc – Môi trường – Não bộ

➜ Tiêu chí Can thiệp/ Trị liệu: THÔNG THƯỜNG Dùng kỹ thuật hành vi hoặc dùng thuốc – CHUYÊN GIA PHẠM HIỀN Can thiệp/ trị liệu não – Tâm – Cảm xúc đồng bộ

➜ Tiêu chí Phụ huynh: THÔNG THƯỜNG Là người đứng ngoài quan sát – CHUYÊN GIA PHẠM HIỀN hướng dẫn phụ huynh Là “bác sĩ, chuyên gia ” đầu tiên và quan trọng nhất

➜ Tiêu chí Mục tiêu: THÔNG THƯỜNG Giảm tăng động – tăng chú ý hiện tại CHUYÊN GIA PHẠM HIỀN Tái xây nền tự phát triển, giúp trẻ làm chủ bản thân trong hiện tại và các độ tuổi tiếp theo, đồng thời ngăn chặn được các rối loạn phát triển khác hoặc các biến chứng tâm lý khác.

➜ Tiêu chí Cảm xúc trẻ: THÔNG THƯỜNG Có thể bị ép khuôn dập khuôn máy móc hành vi CHUYÊN GIA PHẠM HIỀN Con được học cách bản thân tự dẫn dắt, điều hành chính mình bằng thấu cảm và kết nối thật sự

3. Tham khảo Lộ trình chi tiết khi can thiệp/trị liệu ADHD

Giai đoạn 1: Xác định đúng – Hiểu gốc rễ

➜ Không dựa hoàn toàn vào biểu hiện bên ngoài như nghịch ngợm, mất tập trung

➜ Phân tích hệ thống: não điều hành – cảm xúc – môi trường – tương tác cha mẹ

➜ Sàng lọc kỹ: con bị tăng động thực sự hay chỉ bị rối loạn cảm xúc, mất cân bằng giáo dục

P/s: Đừng vội gắn mác ADHD khi chưa hiểu toàn diện. Đó không phải lỗi của con, mà là tiếng cầu cứu từ hệ thần kinh và cảm xúc đang quá tải.

Giai đoạn 2: Ổn định – Giảm xung đột – Điều hòa cảm xúc

➜ Trị liệu không bắt đầu ở trẻ – mà bắt đầu từ thay đổi của cha mẹ, thầy cô, các mối quan hệ

➜ Cha mẹ học điều chỉnh cảm xúc, ngôn ngữ, hành vi, môi trường

➜ Hướng dẫn từng bước điều hòa cho trẻ qua rất nhiều các tình huống và hoạt động thực tế trong cuộc sống con cần

P/s: Con cần thuần thục, thành thạo làm chủ chuyển hóa năng lượng tăng động thành sáng tạo tích cực

Giai đoạn 3: Huấn luyện điều hành não – Dạy con làm chủ bản thân

➜ Trẻ không học bằng lời nói mà học bằng hành động từ “ thực hiện – cảm nhận – luyện tập – phản hồi – duy trì – phát triển ”

➜ Trị liệu chuyên sâu 10 trục phát triển cốt yếu: Tập trung ghi nhớ và logic – Tự nhận thức ứng dụng – Kiểm soát xung động – Linh hoạt nhận thức – Quản lý thời gian và nhiệm vụ chủ động – Lập kế hoạch và biết xử lý mục tiêu nhiệm vụ – Tư duy đón đầu, nhận diện vấn đề bất cập và kỹ năng giải quyết vấn đề – Kỹ năng và khả năng tương tác thể hiện bản thân – Tính các, tâm lý tích cực – Cảm nhận, cảm giác và bộc lộ được cảm xúc

P/s: Não trẻ là vùng đất màu mỡ. Vấn đề là người lớn gieo gì vào đó – áp lực hay cơ hội phục hồi.

Giai đoạn 4: Hòa nhập – Duy trì – Phát triển toàn diện

➜ Củng cố qua thói quen sống, sinh hoạt, tương tác với trường học và xã hội

➜ Dạy trẻ tự hiểu mình và tự làm chủ điều tiết khi bị mất kiểm soát

➜ Cha mẹ duy trì kết nối và quan sát và không chủ quan để điểu chỉnh kịp thời các tái phát tác dù nhỏ nhất

P/s: Sửa hành vi không đủ. Hãy tái kết nối từ tâm hồn đến não – mới là trị liệu thật sự và nó phải được duy trì, phát triển theo từng độ tuổi cho con trẻ

P2. Quan điểm của chuyên gia Phạm Hiền về Tăng động giảm chú ý (ADHD) của trẻ

Rất rõ ràng, sâu sắc và khác biệt so với nhiều cách nhìn phổ thông hiện nay. Đó là sự nhìn nhận ADHD từ gốc rễ – không chỉ là một “rối loạn hành vi” mà là một dạng tổn thương điều hành não – cảm xúc – năng lực tự phát triển của con trẻ – môi trường sống cần được hiểu đúng.

Với chuyên gia ADHD không phải một cái án như trẻ tự kỷ – mà là một lời gọi giúp con học lại cách sống có điều phối nhưng phải gấp rút và quyết đoán để không thành án thật. Đặc biệt can thiệp/trị liệu ADHD không bắt đầu từ trẻ một cách đơn lẻ mà phải là can thiệp. trị liệu toàn diện từ gốc để có cơ hội phục hồi nhanh và không phát tác các rối loạn khác, các biến chứng khác . Ngoài ra nó còn phải bắt đầu từ người lớn biết lắng nghe – chậm lại – điều hòa chính mình để đồng hành can thiệp/ trị liệu cho con và cho cả các sai lầm của chính mình. Nếu không đi đúng hướng thì con trẻ cũng sẽ phải dừng lại sự phát triển thông thường thậm chí là bất thường cao độ để ngăn chặn cả tương lai.

1. ADHD không phải là bệnh – mà là tiếng kêu cứu từ hệ thần kinh đang bị quá tải.

Chuyên gia không gọi ADHD đơn thuần là một rối loạn

➜ Nó là hệ quả của sự đứt kết nối hoặc quá tải trong vùng não điều hành hành vi – tập trung chú ý – cảm xúc và nhiều các năng lực tự phát triển khác từ cơ bản đến cần phải được nâng cấp phù hợp theo vận hành tâm lý của từng độ tuổi trong các môi trường sống.

➜ Một đứa trẻ nghịch, mất tập trung, hay nói leo, cư xử thất thường không có nghĩa là con hư hay bị bệnh mà có thể là não con đang quá tải vì không biết cách xử lý cảm xúc, không ai dạy con cách điều phối năng lượng.

➜ ADHD không nên bị gắn mác vội vàng nếu chưa hiểu về môi trường sống, sự kết nối với cha mẹ, cách giáo dục, và cảm xúc sâu của trẻ bởi nhiều trẻ được chẩn đoán ADHD thật ra chỉ đang bị xung đột trong môi trường giáo dục, thiếu kết nối với cha mẹ hoặc đang bị đè nén cảm xúc, đè nén nội tâm vô thức.

ADHD là rối loạn điều hành – nhưng có thể phục hồi nếu can thiệp, trị liệu đúng, đủ và kịp thời

➜ Tâm điểm quan trọng và là gốc để trị liệu thành công là trị liệu năng lực điều hành Não của trẻ nên nó phải được trị liệu từng ngóc ngách mọi vấn đề, mọi nguyên nhân trong cái gốc đó

➜ Chuyên gia tin rằng Não của trẻ có khả năng phục hồi điều hành, nếu được dẫn dắt bằng phương pháp đúng. Không ép, không vội khi dùng thuốc làm tắt triệu chứng. Và đặc biệt là không đổ lỗi cho trẻ bởi Trẻ không kiểm soát được mình thì người lớn phải là người kiểm soát môi trường, truyền dẫn sự điều hòa và dạy cách làm chủ lại bản thân từng bước nhỏ.

ADHD không chỉ ở trẻ – mà còn nằm ở chính người lớn chưa hiểu trẻ, gia đình chưa có nền tảng gắn kết đúng cho con trẻ

➜ Thiếu nhận thức đúng về vấn đề của con: Phần lớn cha mẹ không nhận ra cái gốc và các nguyên nhân gốc rễ rằng Tư duy nhận thức, tính cách, tâm lý, kỹ năng, khả năng… của con có vấn đề

➜ Chỉ biết phản ứng với con trẻ: Cả cha mẹ và người lớn thường phản ứng cảm xúc quá mức với con hoặc áp đặt trẻ phải ngồi yên, học ngoan, cư xử đúng chuẩn của người lớn mong muốn nhưng không hiểu rằng bộ não của trẻ tăng động chưa hoàn thiện khả năng kiểm soát đó

➜ Thiếu thấu hiểu và thấu cảm con trẻ: Con Trẻ không thể học được điều tiết, kiểm soát nếu cha mẹ, người lớn không học cách điều tiết, kiểm soát được chính mình đúng trong tương tác với con

➜ ADHD là lời mời cả nhà phải học lại cách kết nối và giáo dục: Bởi nó không chỉ xảy ra ở trẻ, mà còn là triệu chứng mất cân bằng của cả gia đình. Phải xây lại tổ ấm điều hòa – để não trẻ được “hạ nhiệt”. Phải dạy con kỹ năng điều phối – chứ không chỉ yêu cầu “kiềm chế”

➜ Cha mẹ, giáo viên phải biết đồng hành đúng với con trẻ: Mỗi hành vi mất kiểm soát là một tín hiệu con trẻ cần được giúp đỡ để nhận thức đúng mà tự sửa lỗi chứ không phải cứ bắt chúng phải nhận lỗi, phải sửa lỗi như con rô bốt từ sự điều khiển của cha mẹ, người lớn

Trẻ ADHD không cần người sửa chữa dập khuôn, máy móc mà cần người dẫn đường đúng để con có khả năng tự đi

➜ ADHD Nó là một cá tính chưa được kiểm soát, chứ không phải một đứa trẻ hư

➜ Con trẻ cần nghiêm khắc nhưng phải được công nhận, được hướng dẫn cách làm chủ bản thân tỉ mỉ với từng vấn đề, được cha mẹ khích lệ dán nhãn niềm tin thay đổi thay vì la mắng

➜ Con không cần là trẻ hoàn hảo con chỉ cần trở thành một đứa trẻ biết kiên nhẫn để từng bước điều phối được chính mình.

2. Tóm tắt quan điểm của chuyên gia Phạm Hiền về ADHD

➜ ADHD là gì: Phần lớn là có thể do Tổn thương điều hành cảm xúc – hành vi – chú ý do não quá tải – các kỹ năng, khả năng thiếu thốn

➜ Vì sao xảy ra: Do môi trường sống, giáo dục sai cách, thiếu kết nối cảm xúc, do chính con không có năng lực tự phát triển đúng về nhận thức, cảm xúc, hành vi trong các tương tác

➜ Có chữa được không: Có chữa được nếu được can thiệp, trị liệu đúng và kịp thời trong giai đoạn vàng từ bên trong chứ không phải chỉ là biểu hiện bên ngoài. Không vội dùng thuốc nếu chưa thực sự biết các vấn đề sâu trong nội tạng phát triển của con trẻ.

➜ Ai phải thay đổi đầu tiên: Cha mẹ , thầy cô cần thay đổi trước để có môi trường sống, học tập trở thành nền trị liệu

➜ Trẻ cần gì nhất: Tư duy nhận thức đúng và đủ tốt để tự điều hòa cảm xúc – có khả năng kết nối bền vững – con tự dẫn dắt đúng phương pháp cho chính mình

➜ Can thiệp / Trị liệu ra sao: Huấn luyện não – cảm xúc – hành vi – kỹ năng và khả năng qua lộ trình phục hồi cá nhân hóa với từng màu sắc của con trẻ

3. Phản hồi từ phụ huynh về quan điểm của chuyên gia sau khi Test chẩn đoán và tư vấn

➜ Tôi nghĩ test và tư vấn chuyên gia chỉ là trắc nghiệm, ai ngờ đó là buổi khai sáng

➜ Rất khác là chuyên gia Không đánh giá con như một đối tượng bệnh lý, mà nhìn trẻ như một hệ sinh thái đang bị tổn thương.

➜ Bác ấy không dùng bảng câu hỏi máy móc, bảng đánh giá biểu hiện máy móc – mà quan sát sâu, trò chuyện, phân tích từng điểm kết nối từ não – hành vi – cảm xúc – kỹ năng – khả năng trong từng môi trường mà con tiếp cận

➜ Tôi đã vỡ òa cảm xúc vì lần đầu được ai đó lắng nghe nỗi đau của chính minh và con trong hành trình nuôi dạy con.

➜ Lộ trình không dễ – nhưng rất thật. Không áp lực chạy theo mục tiêu, mà tập trung chữa lành cả nhà. Và tôi nhận ra: khi tôi bình tĩnh, con tôi cũng bình tĩnh.

➜ Tôi tưởng con cần trị liệu, hóa ra chính tôi cần trị liệu trước.

➜ Bác Phạm Hiền chỉ nói vài câu, mà như tháo gỡ nút thắt trong tim tôi suốt 6 năm.

➜ Tôi đã tưởng chỉ cần phải sửa con, ai ngờ tôi được cho thấy phải sửa chính mình trước.

➜ Tôi đã được học cách lắng nghe con bằng ánh mắt, chứ không phải mệnh lệnh.

➜ Tôi đưa con đến test ADHD. Nhưng điều tôi đem về là bài học làm cha mẹ – bài học chữa lành chính mình.

➜ Bác Phạm Hiền không cho tôi phác đồ trị liệu ngay – Bác cho tôi một chiếc gương để soi lại chính mình trước đã. Nếu tôi soi được và chấp nhận nhìn nó bằng sự không tô vẽ, không trang điểm thì tôi và con mới được nhận. Rất khốc liệt và tôi đã rất sốc nhưng vẫn lựa chọn theo chị ấy và đó là điều đúng đắn nhất trong các quyết định từ trước đến giờ của tôi khi đi trị liệu cho con.

4. Phản hồi từ phụ huynh về quan điểm của chuyên gia trong và sau Can thiệp/Trị liệu cho con

➜ Không một buổi nào chị Hiền chữa ADHD như chữa bệnh. Bác ấy giúp tôi và chồng ngồi lại, lắng nghe nhau, học cách ôm con hoặc nghiêm khắc đúng lúc. Và kỳ lạ là từ đó con bớt la hét.

➜ Lộ trình không dễ – nhưng rất thật. Không áp lực chạy theo mục tiêu, mà tập trung chữa lành cả nhà. Và tôi nhận ra: khi tôi bình tĩnh, con tôi cũng bình tĩnh.

➜ Sau 3 tháng, con tôi biết ngồi học nghiêm túc, không còn khóc, không đánh bạn, có bạn bời. Lúc đó Tôi biết: não con đang trưởng thành dần

➜ Gặp chuyên gia tôi mới hiểu đừng cứ phải tìm hoặc mong sự huyễn hoặc sự vuốt ve hoặc sự thần kỳ – mà hãy cần sự thật và làm thật một cách quyết liệt

➜ Tôi đã thấy kết quả rõ nét dần trong hành trình trị liệu bắt đầu từ tháng thứ nhất đến tháng thứ 3:

➜ TRƯỚC TRỊ LIỆU con tôi la hét, khó ngủ NÓ ĐÃ Ngủ sâu hơn, có thể ngồi hợp tác lâu hơn trong các giờ tự học và trong các hoạt động

➜ TRƯỚC TRỊ LIỆU Không kiểm soát được hành vi nên trêu trọc, đánh bạn, gây phiền mọi lúc mọi nơi NÓ ĐÃ Bắt đầu biết xin lỗi, biết kìm chế để cưỡng lại sự trêu và đánh bạn

➜ TRƯỚC TRỊ LIỆU Mất tập trung hoàn toàn, không chép bài NÓ ĐÃ Biết lắng nghe từng chút, chép bài đầy đủ

➜ TRƯỚC TRỊ LIỆU Cha mẹ căng thẳng, đổ lỗi nhau CHÚNG TÔI ĐÃ Biết cùng nhau ngồi lại – cùng dạy con bằng yêu thương

➜ Tôi hiểu thứ mà chúng tôi mong muốn chưa phải là mong con hết ADHD – chúng tôi chỉ mong con hạnh phúc. Và điều đó bắt đầu xảy ra tích cực để là nền cho chữa lành ADHD

➜ Tôi không cần trung tâm 5 sao, tôi cần một chuyên gia nhìn con tôi như một con người – và bác Phạm Hiền làm được điều đó

➜ Bác chuyên gia Phạm Hiền không cho tôi thuốc – bác ấy cho tôi một hành trình. Không dễ dang – Nhưng đã đúng khi tôi vào cuộc đống hành cùng con tỉ mỉ theo chỉ dẫn từng chút một của bác ấy.

➜ Sau 3 tháng, con tôi không còn là ‘đứa trẻ tăng động’ – mà là một đứa trẻ biết yêu, biết ôm, biết nói những câu cảm xúc thật lòng

5. Một vài kết quả chi tiết được phải hồi sau quá trình trị liệu

Tập trung tốt hơn – Giảm hành vi bốc đồng

➜ Con có thể ngồi yên trong các hoạt động hàng ngày theo độ tuổi mà không cần nhắc hay áp sát

➜ Bắt đầu biết hoàn thành nhiệm vụ từ đầu đến cuối

➜ Không còn phản ứng kiểu “nổ tung” khi bị nhắc nhở, bị phê bình hoặc bị thúc ép

P/s: Con tôi đã biết dừng lại trước khi nói toáng lên hay lao vào vật gì đó. Con biết thở – biết đếm – biết xin phép.”

Kiểm soát cảm xúc, tinh cách – Giảm đòi hỏi, ăn vạ, cáu gắt

➜ Con biết đúng sai nên không đòi hỏi trong la hét

➜ Con biết nhận ra cảm xúc của mình và biết gọi tên nó nên kiểm soát được các cơn tức giận và bộc lộ được cảm xúc yêu thương, ôn hòa tích cực

➜ Con đã biết tự điều chỉnh mất kiểm soát bản thân bằng nhận thức, điều hòa cảm xúc, điều hòa hơi thở, di chuyển, hoặc nhờ giúp đỡ khi quá tải chịu đựng

➜ Con biết đưa chính kiến quan điểm và thuyết phục thay bằng chỉ biết la hét hay đập phá

➜ Tôi nghe con nói tron lúc nó tức giận rằng ‘Mẹ ơi, con cần ôm’ – và tôi đã khóc. Vì trước đây con sẽ chỉ hét và lao vào đánh người khác hoặc làm đau nó

Cải thiện quan hệ xã hội – Biết chơi cùng, không xâm phạm người khác

➜ Con bắt đầu có bạn, không còn bị gọi là “nghịch ngợm”, “quá khích”

➜ Con Biết chờ lượt, chia sẻ, không chen ngang, không gây gổ

➜ Con Biết xin lỗi – biết sửa sai – biết cảm ơn

➜ Cô giáo bảo con tôi giờ đã biết xếp hàng và vỗ tay cổ vũ bạn, không chạy loạn lên nữa

➜ Cô giáo con bảo bây giờ con được làm lớp trưởng và làm gương nề nếp trong lớp cho các bạn cũng quậy nghịch giống con trước kia

Phát triển tư duy điều hành

➜ Tư duy nhận thức được vấn đề nên không nên, đúng sai rõ nét nên không bị phản ứng dập khuôn cố thủ theo ý mình

➜ Biết tự lên kế hoạch đơn giản cho một buổi chơi hoặc học

➜ Biết nhớ quy trình làm các nhiệm vụ và làm theo kế hoạch mà không bị phân tâm

➜ Có khả năng xử lý tình huống linh hoạt hơn (nếu bị đổi kế hoạch) bằng tư duy và giao tiếp

Cha mẹ giảm căng thẳng – học cách kết nối đúng

➜ Cha mẹ không còn đánh con – quát mắng – phạt con vô lý

➜ Biết xử lý tình huống bằng quản lý cảm xúc và giao tiếp hiệu quả

➜ Biết quan sát con, không hoảng loạn khi con bộc phát

➜ Tôi từng đập bàn hét lớn mỗi lần con phạm lỗi và bây giờ tôi có thể chờ đợi để tìm kiếm sự thích hợp nhất nói chuyện để dạy lại con

➜ Tôi và chồng Không còn cãi nhau vì bất đồng dạy con, biết chia sẻ vai trò, cùng nhau học trị liệu, tôn trọng và hỗ trợ nhau trong hành trình thay đổi

➜ Tôi và chồng từng đổ lỗi cho nhau vì con có vấn đề. Giờ chúng tôi cùng học, cùng tập, và cùng khóc khi thấy con tiến bộ.

➜ Gia đình sống chậm hơn – hiểu nhau hơn và Có thời gian cho con, không chạy theo so sánh, kỳ vọng

➜ Gia đình tôi an nhiên hơn khi đã thấu hiểu rằng ADHD không phải “bản án” mà là “chuyến tàu đặc biệt” trong đó cùng nhau sống có mặt, kết nối sâu, chữa lành dần dần

➜ Tôi và gia đình đã nhẹ nhõm khi thay đổi được quan điểm: Chúng tôi không còn cần con phải trở thành đứa trẻ ‘ngoan’ mà chỉ cần con được là chính mình – khỏe mạnh, an toàn, và được yêu thương.”

➜ Gia đình Tôi cảm thấy an yên khi loại bỏ mong con hết tăng động. vì bây giờ chúng tôi mong con hạnh phúc – và tôi biết điêu tôi cần đang đang đến dần theo hành trình trị liệu của con

➜ Chúng Tôi từng nghĩ trị liệu là kỹ thuật. Giờ tôi biết đó là hành trình yêu thương có định hướng và mục đích rõ ràng theo quy luật con người tham gia vào môi trường sống nên thấy có niềm tin trở lại

➜ Chúng tôi được chữa lành bởi sự không nóng vội vì hiểu rằng cần chia ra các giai đoạn mong muốn: Ngắn hạn (2–4 tuần) chỉ cần Con ổn định hơn, ngủ ngon, cha mẹ giảm la mắng – Trung hạn (1–3 tháng) Chỉ cần con biết điều chỉnh hành vi – cảm xúc, gia đình phối hợp tốt – Dài hạn (6 tháng – 1 năm) chỉ cần con chủ động điều hành bản thân, cha mẹ đồng hành lành mạnh, gia đình chữa lành thực sự và sau đó ADHD của con sẽ biến mất mà không để lại biến chứng đáng tiếc nào.

P3. Tại sao chuyên gia Phạm Hiền cho rằng ADHD không phải là “bản án” nhưng biến chứng của nó là “bản án” đáng sợ thực sự cho tương lai của con và sự nghiệp làm cha mẹ

➜ Việc trị liệu đúng cách và kịp thời cho trẻ bị Tăng động giảm chú ý (ADHD) không chỉ giúp trẻ ổn định hiện tại, mà còn ngăn chặn sớm các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra về sau.

➜ Đây là một trong những lý do chuyên gia luôn nhấn mạnh khốc liệt thậm chí dùng ngôn từ sốc cảnh bào đến cha mẹ rằng ADHD không được phép chủ quan, và không nên chỉ “kiểm soát tạm thời bằng thuốc” hoặc ” kiểm soát tạm thời bằng hành vi, cảm xúc đơn lẻ” rồi phó mặc cho tương lai.

➜ Bới vì nếu phát tác ADHD mà không chữa thì chắc chắn con trẻ sẽ mắc một trong ác biến chứng rôi loạn tâm thần, các biến chứng tâm lý và rất nhiều các bất ổm gây thâm hụt nghiêm trọng năng lực tự phát triển bản thân tron học tập và trong tất cả các vấn đề khác con người cần có của con trẻ trong các độ tuổi tiếp theo.

1. Các biến chứng phát triển và biến chứng tâm thần của ADHD

➜ Bốc đồng – rối loạn cảm xúc, hành vi -> Dễ trở nên hung hăng, phá phách, bị đuổi học

➜ Rối loạn học tập -> Không tiếp thu được, mất tự tin, bỏ học sớm

➜ Trầm cảm – lo âu – tâm thần phân liệt -> Tự ti, rút lui, hoặc phá phách, đánh người hoặc thậm chí có nguy cơ tự làm tổn thương bản thân

➜ Kháng trị – chống đối xã hội -> Không tuân thủ luật lệ, chống đối và mất kiểm soát mọi lúc mọi nơi, dễ sa vào hành vi lệch chuẩn không phân biệt nguy hiểm

➜ Lạm dụng chất kích thích -> Tăng nguy cơ sử dụng chất gây nghiện tuổi vị thành niên

➜ Mất khả năng tự lập -> Không giữ được việc, dễ lệ thuộc khi trưởng thành

➜ Rạn vỡ gia đình -> Bố mẹ kiệt sức – ly hôn – mất kiểm soát hành vi nuôi con

2. Chuyên gia khuyến cáo Con trẻ ADHD phải được trị liệu đúng, đủ, kịp thời

Không chữa “triệu chứng ”, mà chữa “gốc rễ” trong từng ngóc ngách vấn đề của và khuynh hướng vấn đề trong tương lai

➜ ADHD không chỉ là hành vi chạy nhảy, mà là sự rối loạn từ điều hành não bộ, cảm xúc, môi trường nuôi dưỡng.

➜ Cuyên gia không vội ép con ngồi yên, mà tìm cách đưa con về trạng thái an toàn thần kinh, giúp não tự điều chỉnh.

P/s: Con trẻ phải được đưa về trạng thái ổn định nền thần kinh, rồi mới dạy kỹ năng kiểm soát vì dạy sớm khi não chưa sẵn sàng là phản tác dụng

Trị liệu cả hệ sinh thái: Trẻ – Cha mẹ – Trung tâm – Nhà trường

➜ Hướng dẫn cha mẹ trở thành “người trị liệu thứ nhất ” trong cuộc sống hàng ngày.

➜ Kết hợp cả nhà trường, thầy cô để môi trường không gây xung đột.

P/s: Con trẻ không bệnh – con chỉ chưa có môi trường và người đủ hiểu để con phát triển đúng cách nhưng cha mẹ phải là người có kỹ thuật dẫn dắt và dạy con cách dẫn dắt từng môi trường con ra nhập

Can thiệp/ Trị liệu sớm – Tái huấn luyện não bộ

➜ Con học cách tư duy nhận thức mới và hình thành thói quen mới để xây dựng con đường tư duy thay thế cho phản ứng bản năng cũ

➜ Trị liệu huấn luyện đủ lặp lại liên tục các xử lý, giải quyết vấn đề trong các tình huống để có phản ứng thay thế tiêu cực sang phản xạ điều tiết lành mạnh

Không dùng thuốc để “ép yên”, mà dạy con “tự yên”

➜ Sai lầm của rất nhiều phụ huynh chọn dùng thuốc để trẻ ngồi yên mà không trị liệu tâm lý nên dễ dẫn đến phụ thuộc, mất khả năng tự kiểm soát.

➜ Chuyên gia không bác bỏ y học, nhưng luôn ưu tiên trị liệu tư duy nhận thức, hành vi, cảm xúc và thần kinh chức năng trước sau đó nếu là các bất ổn mất kiểm soát mới tư vấn gia đình sử dụng thuốc từ các bác sỹ chuyên nghành lâm sàng.

Cha mẹ cần hiểu đúng về đích đến ngăn chặn các biến chứng

➜ Rối loạn hành vi -> ĐÍCH ĐẾN Trẻ biết tự kiểm soát, giảm xung đột

➜ Bỏ học, mất định hướng -> ĐÍCH ĐẾN Tái học tập qua kỹ năng điều hành não bộ

➜ Trầm cảm tuổi teen -> ĐÍCH ĐẾN Trẻ được kết nối – hiểu – yêu thương sớm

➜ Tự làm tổn thương bản thân -> ĐÍCH ĐẾN Biết giải tỏa cảm xúc đúng cách, không tiêu cực hóa bản thân

➜ Lệ thuộc vào người lớn -> ĐÍCH ĐẾN Được dạy tự lập từ nền tảng an toàn cảm xúc

➜ Hành vi sai lệch xã hội -> ĐÍCH ĐẾN Trẻ hiểu giới hạn – biết đúng sai qua hành vi nội lực, không bị áp đặt

P/s: Theo chuyên gia Phạm Hiền, ADHD không nguy hiểm nếu được phát hiện và trị liệu đúng lúc, đúng cách. Nhưng nếu chậm trễ, trị sai hướng hoặc bỏ mặc, hậu quả rất khó lường. Bởi các biến chứng của ADHD là các chứng rối loạn tâm thần.

P4. Cha mẹ và con sau tư vấn và trị liệu tăng động giảm chú ý từ chuyên gia

1. Hành vi chuyển biến rõ rệt:

➜ Không ngồi yên quá 1 phút -> Có thể ngồi tập trung 10–20 phút tùy độ tuổi

➜ Dễ cáu, khó kiểm soát cảm xúc -> Biết nói: “Con đang bực, cho con yên” thay vì quậy phá

➜ Tự ti, né tránh bạn bè -> Biết chủ động chơi, không bị bắt nạt

➜ Nói dối – chống đối -> Biết nhận lỗi, biết chia sẻ thật lòng

➜ Khó học – không theo kịp lớp -> Tăng khả năng ghi nhớ, lắng nghe, và tiếp nhận kiến thức

P/s: Con tôi trước đây không ai dạy nổi. Sau 3 tháng, con biết nói: ‘Mẹ ơi, con sai rồi.’ Tôi vừa vui vừa khóc.”

2. Cha mẹ thay đổi hoàn toàn cách nhìn và cách nuôi con:

➜ Cảm thấy bất lực, mệt mỏi, hay quát mắng con -> Biết lùi lại, lắng nghe, hỗ trợ con đúng thời điểm

➜ Mong con “bình thường như những đứa trẻ khác” -> Chấp nhận con là duy nhất – và đặc biệt theo cách riêng

➜ Chỉ muốn “sửa con cho nhanh yên” -> Sẵn sàng đồng hành lâu dài, từng bước chậm nhưng vững

➜ Hay đổ lỗi nhau (bố trách mẹ, mẹ oán bố) -> Biết chia sẻ trách nhiệm, cùng nhau chữa lành làm cha mẹ

P/s: Chuyên gia không dạy tôi cách dạy con. Bác ấy dạy tôi cách trở thành một người mẹ mà con tôi có thể tin tưởng rằng tôi đang đi đúng hướng cho con. Rất nhiều cha mẹ nói với tôi rằng, lần đầu tiên họ cảm thấy có người thực sự hiểu họ – hiểu con họ, và họ không còn đơn độc.

3. Gia đình học được cách chữa lành cùng nhau

➜ Không còn những buổi tối chỉ có tiếng la hét, đòn roi → thay bằng giờ kể chuyện, chơi cùng con, học cùng con.

➜ Ông bà – bố mẹ – thầy cô cùng chung “ngôn ngữ yêu thương” khi giao tiếp với trẻ.

➜ Con không còn là gánh nặng – mà là trung tâm của hành trình thay đổi tích cực trong gia đình.

P/s: Bác chuyên gia không hứa sẽ chữa hết ADHD – nhưng chị cho tôi đủ niềm tin để không bỏ cuộc.. Chúng tôi từng muốn gửi con vào trường nội trú. Sau khi học cách nhìn con đúng cách, chúng tôi ước giá như được làm lại từ đầu sớm hơn.”.

P5. Hiểu thêm về một đứa đứa trẻ chuyên chống đối và gây rối nên bị kỳ thị nơi trường lớp và hành trình trị liệu, chữa lành cho con từ chuyên gia Phạm Hiền như thế nào

Câu chuyện của một đứa trẻ chuyên chống đối và gây rối bị kỳ thị ở trường lớp, khi đến với chuyên gia Phạm Hiền, thường bắt đầu bằng nỗi đau rất âm thầm và không ai hiểu được. Nhưng điều khác biệt là: chuyên gia không “trị” hành vi, mà đi sâu để gỡ rối từ bên trong đứa trẻ, từ tâm lý của cha mẹ, và từ định kiến của môi trường.

1. Bức tranh ban đầu – khi phụ huynh đưa con đến

➜ La hét, phá phách trong lớp
➜ Chống lại thầy cô, từ chối mọi quy tắc
➜ Hay bị đuổi học tạm thời, hoặc chuyển lớp.
➜ Cha mẹ thường xuyên được mời lên trường vì “con gây rối”.
➜ Đứa trẻ dần bị cô lập – gắn mác “trẻ không bình thường”.

P/s: Cha mẹ chia sẻ Mỗi ngày đến lớp là một cuộc chiến. Không ai muốn chơi với con. Cô giáo khuyên tôi nên gửi con đi nơi khác.

2. Giai đoạn chẩn đoán – “Gọi đúng tên nỗi đau”

➜ Con chống đối không phải vì hỗn – mà vì bị tổn thương hoặc thiếu an toàn cảm xúc.

➜ Gây rối không phải để phá hoại – mà để được nhìn thấy, được công nhận.

➜ Con có thể bị rối loạn điều hoà cảm xúc, tăng động thể ẩn, sang chấn tiềm ẩn hoặc bị ép học sai nhịp phát triển.

P/s: Tôi ngạc nhiên vì chuyên gia không chữa cái mà con tôi đang chống đối. Bác lặng lẽ và nhẫn nại nhưng quyết đoán, quyết liệt chữa nỗi cô đơn của con để con bật ra được các thổn thức mà nó giấu tận cùng bên trong.

3. Giai đoạn trị liệu – “Không áp kỷ luật mà dạy con tự biết kỷ luật để con tự chữa lành”

Trị liệu và chữa lành cho con

➜ Gỡ khóa cảm xúc tiêu cực (giận dữ, tủi thân, mặc cảm) và bộc lộ được cảm xúc thật, cảm xúc tích cực

➜ Xây lại lòng tin với người lớn (thường là giáo viên, cha mẹ).

➜ Phát triển tư duy suy luận vấn đề để nhận thức đúng, kỹ năng diễn đạt nhu cầu thay vì la hét.

➜ Học cách tự điều chỉnh cảm xúc và hành vi thông qua mô hình “Con làm chủ kiểm soát trong an toàn”.

Trị liệu và chữa lành cho cha mẹ

➜ Thay đổi cách phản ứng: từ trừng phạt sang hướng dẫn.

➜ Học lại ngôn ngữ giao tiếp phù hợp với não bộ của trẻ khó.

➜ Thoát khỏi cảm giác tội lỗi, bất lực để trở thành người bạn đồng hành đúng nghĩa.

Can thiệp môi trường (trường lớp nếu cần):

➜ Dạy con Viết thư chia sẻ với giáo viên – hướng dẫn nhà trường hiểu đúng về con.

➜ Tổ chức hoạt động tương tác nhóm nhỏ với bạn bè nếu con bị loại trừ khỏi các mối quan hệ bạn bè

➜ Đồng hành cùng giáo viên trong việc phân biệt hành vi – cảm xúc – và nhu cầu thực sự của con để dán nhãn niềm tin thay đổi cho con

4. Những thay đổi sau 3 – 6 tháng

➜ Bị đuổi ra khỏi lớp mỗi ngày -> Được mời làm “trưởng nhóm chia sẻ cảm xúc”

➜ Thường xuyên đánh bạn, hất bàn -> Biết xin lỗi, biết nhờ cô giúp khi tức giận

➜ Bố mẹ mệt mỏi, kiệt sức -> Biết dạy con , cười cùng con, không còn ép con vô thức

➜ Không ai tin con có thể thay đổi -> Giáo viên nói: “Tôi đã hiểu nhầm em rồi.”

P/s: Tôi từng nghĩ con tôi là thảm họa. Giờ tôi nghĩ con là món quà… chỉ là tôi mở sai cách.

5. Một vài lời chia sẻ thực tế từ phụ huynh đã đồng hành:

➜ Chị Hiền nói: chống đối là một dạng kêu cứu. Tôi đã điếc với tiếng kêu đó suốt 5 năm.

➜ Tôi từng mất con, dù nó vẫn sống trong nhà tôi. Nhờ bác chuyên gia tôi gọi được con trở về.

➜ Chuyên gia nói với tôi rằng Không phải con thay đổi – mà cả nhà tôi đã học cách thở cùng nhau, sống cùng nhau, và yêu nhau đúng cách.

P6. Các biểu hiện cho thấy trẻ tăng động giảm chú ý đã bị can thiệp sai

Theo chuyên gia trị liệu Phạm Hiền, một trong những lỗi sai nguy hiểm nhất của phụ huynh và cả một số cơ sở can thiệp là: chẩn đoán nhầm hoặc can thiệp sai hướng khiến trẻ tăng động giảm chú ý (ADHD) không những không cải thiện mà còn phát sinh biến chứng nặng hơn.

1. Tăng hành vi chống đối, bướng bỉnh hơn trước

➜ Sau can thiệp, trẻ khó kiểm soát hơn, gắt gỏng, nổi loạn, cãi lại trong thời gian dài từ 2 đến 3 tháng mà không tiến triển

➜ Có thể Lý do: Bị ép học, trị liệu kiểu chỉ dùng “kỷ luật cứng ” mà không trị liệu giải quyết gốc của tư duy và cảm xúc.

2. Tăng động nặng hơn hoặc “lì đơ”

➜ Trước kia trẻ chỉ hơi nghịch, giờ không kiểm soát được hành vi.

➜ Ngược lại, có trẻ bị ép can thiệp khiến trở nên trầm hơn, mất động lực, “đơ cảm xúc”.

3. Suy giảm khả năng tập trung nghiêm trọng hơn

➜ Tư duy nhận thức không phát triển lên

➜ Không còn hứng thú học tập.

➜ Lo âu khi phải ngồi lâu.

➜ Sợ sai và né tránh bài tập

4. Biểu hiện cảm xúc rối loạn: dễ khóc, la hét, tự tổn thương

➜ Có trẻ bắt đầu đập đầu, cấu tay, tự làm đau, hoặc đòi chết.

➜ Phản ánh sự chấn thương tâm lý do bị ép trị liệu sai cách, không phù hợp tâm lý tuổi nhỏ.

5. Không kết nối với cha mẹ, từ chối hợp tác

➜ Trẻ không còn tin tưởng người lớn.

➜ Dễ đóng cửa cảm xúc, “điều gì cũng nói không”, phản ứng cực đoan khi bị gọi học.

6. Không phát triển các kỹ năng xã hội, kỹ năng tự phục vụ

➜ Chỉ tập trung dạy con “giỏi” hơn mà bỏ qua:

➜ Giao tiếp và cư xử

➜ Tự điều chỉnh hành vi.

➜ Giao tiếp cảm xúc và sống độc lập.

➜ Kết nối và gắn kết

➜ Tự tin đón đầu và Giải quyết vấn đề

➜ Khả năng tự thể hiện bản thân

7. Can thiệp kéo dài mà không có tiến bộ rõ rệt

➜ Trị liệu nhiều tháng nhưng:

➜ Chưa ngồi học được lâu hơn.

➜ Không tự kiểm soát được cảm xúc.

➜ Tư duy và Kỹ năng xã hội vẫn bằng 0.

8. Sử dụng thuốc như sự cứu cánh

➜ Chỉ sử dụng thuốc mà không trị liệu tâm lý kết hợp

➜ Dùng thuốc vì nỗi sợ dừng thuốc hết năm này sang năm khác khi con không tốt hơn

P/s: Không phải cứ tăng động là cần thuốc, không phải cứ nghịch là bị bệnh. Phải hiểu rõ não, cảm xúc, môi trường và lịch sử phát triển của trẻ trước khi ra bất kỳ kết luận nào.

9. Sai lầm trong chẩn đoán và gốc rễ vấn đề gây hậu quả

➜ Chỉ Chỉ can thiệp hành vi – không trị liệu tư duy, cảm xúc -> Trẻ càng phản kháng

➜ Chỉ ép học tập – bỏ qua trị liệu vận động, não bộ -> Trẻ không tiếp thu, dễ kiệt sức

➜ Không đánh giá đồng thời các rối loạn đi kèm (rối loạn cảm giác, lo âu, trầm cảm nhẹ…) -> Can thiệp bị lệch hướng, không hiệu quả

➜ Đưa đến trung tâm không đủ chuyên môn hoặc thiếu hệ thống -> Trẻ bị thử – sai liên tục, mất niềm tin

10. Sai lầm trong nuôi dạy con tăng động giảm chú ý

➜ Cho rằng con chỉ “hiếu động hơn bình thường: Từ đó Sai khi Tưởng nhầm trẻ ADHD chỉ là nghịch, thông minh lanh lợi → TDo vậy chậm phát hiện và can thiệp, trị liệu mất giai đoạn vàng

➜ Trì hoãn chẩn đoán vì sợ con bị “gán mác bệnh: Từ đó Sai vì Càng chờ, thời gian vàng phát triển não bộ càng mất đi → Do vậy Tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc, học tập, tâm lý nặng nề sau này.

➜ Chỉ đưa con đến bác sĩ để uống thuốc mà không trị liệu hành vi: Từ đó Sai vì Thuốc chỉ là hỗ trợ, không chữa gốc vì nếu không can thiệp, trị liệu từ Tư duy – kỹ về hành vi – cảm xúc – kỹ năng khả năng khác….trẻ vẫn chống đối, mất kiểm soát thậm chí theo từng độ tuổi sẽ nặng hơn.

➜ Dạy con theo cách bình thường như trẻ khác: Từ đó Sai vì con Trẻ ADHD cần phương pháp dạy chuyên biệt → Dạy sai cách tạo ra xung đột, chống đối, cảm xúc tiêu cực.

➜ Quát mắng, dọa nạt để con “im đi” hoặc “tập trung lại”: Từ đó Sai vì ADHD là tổn thương thần kinh, không phải cố tình. -> DO vậy Quát mắng khiến trẻ rối loạn lo âu, rút lui hoặc hung tính cao hơn

➜ Kỳ vọng quá cao rồi thất vọng nặng nề: Từ đó Sai vì So sánh con với bạn bè gây áp lực, làm con mất động lực và tự ti sâu sắc nên sẽ càng dễ bộc phát mạnh sự bất lực với hành vi, cảm xúc chống đối, bất hợp tác cao hơn

➜ Luôn đổ lỗi cho con mà không sửa mình: Từ đó Sai vì Cha mẹ cần học lại cách thấu hiểu con, cách giao tiếp, cách thiết lập ranh giới và hỗ trợ cảm xúc cho trẻ ADHD – nếu không, cả nhà cùng rối loạn.

➜ Phụ thuộc vào cô giáo hoặc trung tâm không đúng nên không phối hợp tại nhà : Từ đó Sai vì con trẻ ADHD là bài toán 3 nơi: ở nhà – ở lớp – trung tâm cùng phải giải cùng con

➜ Trị liệu hời hợt, thiếu kiên trì: Tư đó sai Sai vì nhiều cha mẹ chỉ cố vài tuần rồi bỏ, hoặc không bám sát hướng dẫn chuyên gia → Không có kết quả → nản → bỏ cuộc và đổ lỗi cho con rằng nó đã hết thuốc chữa hoặc đổ lỗi rằng chẳng có nơi nào có thể giúp con.

➜ Lơ là kiểm soát thời gian màn hình, game, thiết bị điện tử: Từ đó Sai vì ADHD + game = cú đúp phá hủy sự tập trung và cảm xúc. Trẻ càng nghiện, càng khó kiểm soát hành vi, cảm xúc, nhận thức đúng

➜ Bỏ qua trị liệu cảm xúc và chữa lành gia đình mà chỉ tập trung vào chữa con: Từ đó Sai vì ADHD không chỉ ảnh hưởng trẻ mà còn rạn nứt mối quan hệ cha mẹ – con cái, cần trị liệu toàn diện để hồi phục cảm xúc, tái thiết tương tác tích cực. Trị liệu cho trẻ ADHD không chỉ là sửa hành vi của con, mà còn là chữa lại cách cha mẹ sống và nuôi dạy. Nếu cha mẹ không đồng hành đúng, con càng bị tổn thương nhiều hơn sau mỗi lần tưởng như mình được chữa.

➜ Không nhất quán gia đình nên mỗi người một kiểu chiều chuộc hoặc nghiêm khắc lộn xộn lên con: Từ đó sai vì con trẻ bị ADHD là đứa trẻ tự do và lộn xộn nên nếu người lớn lộn xộn thì con không thể có một đường thẳng kỷ luật hoặc nhận thức đúng để điều chỉnh tính cách, cảm xúc…

P7. Đâu là giai đoạn vàng cho đứa trẻ tăng động giảm chú ý có thể phục hồi cao

Chuyên gia tâm lý Phạm Hiền đã luôn cảnh báo phụ huynh trong rất nhiều năm nay:

➜ Đến 90% trẻ ADHD bị chẩn đoán sai ngay từ đầu đó là chỉ chẩn đoán biểu hiện mà không chẩn đoán toàn diện tất cả các yếu tố tạo ra ADHD và các yếu tố sẽ là nhân tố gây biến chứng từ ADHD từ đó hầu hết bị bỏ lỡ thời gian vàng do bị hiểu lầm là hiếu động. Và chỉ đến khi trẻ học kém, mất kiểm soát hành vi, có vấn đề về cảm xúc thì cha mẹ mới hoảng sợ tìm cách trị liệu – lúc đó đã là giai đoạn muộn.

➜ Hầu hết các con bị can thiệp sai cộng thêm không tới nơi nên trị không dứt điểm khi chỉ nén hành vi nhưng không trị liệu ADHD từ gốc nên con có thể ổn về hành vi, cảm xúc trong khoảng vài năm ở mầm non nhưng vào tiểu học phát tác mạnh hoặc có nhiều con phải vào cấp 2 mới phát tác mạnh kèm các biến chứng. Và cha mẹ chỉ thực sự lo lắng khi nào con không thể học được văn hóa, nếu con vẫn học được thì thậm chí vấn đề ADHD của con bị bỏ qua hoàn toàn cho đến khi con bị biến chứng sang các ngưỡng rối loạn tâm thần cũng không biết rằng nó chính là từ ADHD đã không được trị liệu dứt điểm tạo ra.

1. Giai đoạn từ 2 tuổi đến trước 5 tuổi (Giai đoạn vàng)

➜ Mức độ phục hồi gần như tối đa hoặc đáng kể

➜ Trẻ giảm rõ triệu chứng ADHD theo thời gian

➜ Trẻ phát triển gần như bình thường khi vào tiểu học

Vì sao đây là “giai đoạn vàng”?

➜ Não bộ còn đang phát triển mạnh mẽ: Từ 0– 5 tuổi, đặc biệt là 2– 4 tuổi, hệ thần kinh của trẻ có độ mềm dẻo cao. Việc tác động đúng giúp tái cấu trúc các vùng thần kinh liên quan đến chú ý, kiểm soát hành vi và cảm xúc tốt.

➜ Chưa bị ảnh hưởng bởi các hệ quả tâm lý thứ phát: Con trẻ chưa bị tâm lý Tự ti vì thất bại học tập, Bị kỳ thị bởi thầy cô, bạn bè, Tổn thương mối quan hệ với cha mẹ và các vấn đề tính cách, tâm lý bất ổn khác nên khả năng “chữa lành” tâm lý hoàn toàn cao hơn từ đó trị liệu phục hồi các biểu hiện khác tốt hơn.

➜ Thời điểm phát hiện sớm dễ phân biệt với tính khí hiếu động: Nếu được chuyên gia chẩn đoán đúng từ sớm, trẻ sẽ không bị nhầm với “hiếu động”, “bướng” hay “trẻ thông minh nghịch ngợm”. Điều này ngăn chặn can thiệp sai – vốn là nguyên nhân khiến ADHD kéo dài thậm chí khiến chệch hướng biến chứng nặng nề hơn.

2. Giai đoạn từ 5 – trước 9 tuổi (Còn chút manh mối và hi vọng)

➜ Cơ hội phục hồi vẫn còn nhưng ít vì Trẻ đã bước vào môi trường học tập nghiêm túc → dễ phát sinh stress, xung đột, tự ti, chống đối, bất hợp tác

➜ Rất vất vả vì phải can thiệp đồng thời nhiều mặt: Tư duy nhận thức toàn diện – hành vi – cảm xúc – học tập – kỹ năng và khả năng tương tác xã hội

3. Từ 9 tuổi trở lên (trễ và phải trị liệu cả biến chứng)

➜ Trẻ có nguy cơ sang các biến chứng như Mắc rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn cảm xúc, nghiện game, hành vi nguy cơ cao và rất nhiều các rối loạn khác trong cả tâm lý, tinh cách…

➜ Nên Khó phục hồi hoàn toàn, chỉ kiểm soát ở mức độ ổn định và không sang các biến chứng rối loạn tâm thần nặng hơn hoặc các biến chứng tâm thần khác

P8. Chuyên gia hướng dẫn phân biệt giữa trẻ hiếu động và trẻ tăng động giảm chú ý

Dưới đây là hướng dẫn phân biệt giữa trẻ hiếu động bình thường và trẻ tăng động giảm chú ý (ADHD) theo quan điểm chuyên gia Phạm Hiền – người có kinh nghiệm thực tiễn trong đánh giá, can thiệp hàng nghìn ca ADHD từ mức nhẹ đến phức tạp:

1. Bảng so sánh sơ bộ

➜ Mức độ hoạt động: HIẾU ĐỘNG -> Năng lượng cao nhưng có kiểm soát – ADHD -> Không kiểm soát, hoạt động liên tục

➜ Phản ứng khi nhắc nhở: HIẾU ĐỘNG -> Biết lắng nghe, điều chỉnh sau khi được nhắc – ADHD -> Không nghe, hoặc nghe nhưng không làm theo

➜ Chú ý – Tập trung: HIẾU ĐỘNG -> Dễ bị xao nhãng nhưng có thể tập trung lại khi được hỗ trợ – ADHD -> Không thể duy trì chú ý, rất nhanh quên hoặc không hoàn thành việc

➜ Tình huống tăng động: HIẾU ĐỘNG -> Chỉ tăng khi vui, hứng thú, gặp bạn – ADHD -> Tăng động ở mọi hoàn cảnh, kể cả lúc cần yên tĩnh

➜ Giao tiếp – ngôn ngữ: HIẾU ĐỘNG -> Biết chờ lượt, biết lắng nghe người khác – ADHD -> Nói không ngừng, ngắt lời, không biết kiềm chế lời nói

➜ Khả năng kiểm soát cảm xúc: HIẾU ĐỘNG -> Có thể khóc, giận… nhưng biết dừng lại – ADHD -> Dễ bùng nổ, chuyển trạng thái nhanh, không kiềm chế được cảm xúc

➜ Giấc ngủ – ăn uống: HIẾU ĐỘNG -> Bình thường, có thể hơi khó ngủ khi quá phấn khích – ADHD -> Rối loạn giấc ngủ, chập chờn, ăn uống kém ổn định

➜ Tính kiên trì: HIẾU ĐỘNG -> Hoàn thành nhiệm vụ nếu hứng thú hoặc được động viên – ADHD -> Bỏ cuộc nhanh chóng, không theo đến cùng

➜ Hành vi nguy hiểm: HIẾU ĐỘNG -> Biết sợ, biết tránh nguy hiểm – ADHD -> Leo trèo, nhảy nhót, chạy ra đường… không cảm nhận được rủi ro

➜ Quan hệ xã hội: HIẾU ĐỘNG -> Có bạn, thích giao tiếp, chơi nhóm – ADHD -> Dễ gây mâu thuẫn, khó hòa nhập, hay bị bạn từ chối

P/s: Đương nhiên còn nhiều các dấu hiệu khác chi tiết. Tuy nhiên chỉ cần hiểu đúng:

➜ Trẻ hiếu động là sự phát triển bình thường về mặt vận động, cảm xúc – có thể kiểm soát nhưng Trẻ tăng động giảm chú ý (ADHD) là rối loạn phát triển thần kinh, liên quan đến vùng kiểm soát hành vi, chú ý, cảm xúc → cần can thiệp chuyên sâu, không thể “dạy dỗ thông thường”.

➜ Trẻ hiếu động không cần trị liệu – chỉ cần học các lớp khắc phục và phát triển là con thay đổi . Nhưng nếu là ADHD mà bị hiểu nhầm là hiếu động và dạy kiểu thông thường từ đó để chậm can thiệp, trị liệu thì hệ quả sẽ kéo dài tới tuổi trưởng thành.”

2. Tại sao cha mẹ thường nhầm lẫn trẻ tăng động giảm chú ý và trẻ hiếu động

Đây là một trong những sai lầm phổ biến nhất khiến nhiều trẻ tăng động giảm chú ý (ADHD) không được can thiệp sớm, theo chia sẻ và cảnh báo từ chuyên gia Phạm Hiền – người đã tư vấn, chẩn đoán và trị liệu cho hàng nghìn trường hợp trẻ có rối loạn phát triển.

Thiếu kiến thức chuyên môn về phát triển não bộ và hành vi

➜ Nhiều cha mẹ, trung tâm can thiệp chỉ nhìn vào biểu hiện bề ngoài (trẻ nghịch, chạy nhảy, nói nhiều…) mà không hiểu bản chất thần kinh bên trong.

➜ Cha mẹ hay nghĩ: “Con tôi khỏe mạnh, thông minh, chỉ hơi nghịch thôi mà!”

Nghe theo lời khuyên dân gian hoặc cộng đồng thiếu cơ sở

➜ Nhiều cha mẹ cho rằng “Con trai thì nghịch là bình thường”, “Lớn rồi sẽ tự bớt thôi”, “Đừng ép con học quá sớm, để tự nhiên là tốt nhất”.

➜ Những câu nói này làm chậm lại quá trình phát hiện và can thiệp kịp thời.

➜ Nhiều cha mẹ tạo thêm sự phát tác nhanh, mạnh hơn khi cho rằng ” Nó không thể ngồi được và hoạt động nhiều có nghĩa là hành vi là thế mạnh nên để nó được tự do để nó phát huy”

Không biết rằng ADHD là một rối loạn phát triển thần kinh

➜ ADHD không phải là một dạng “tăng nghịch” thông thường, mà là tổn thương hoặc chậm phát triển ở vùng não kiểm soát nhận thức, chú ý, hành vi, cảm xúc.

➜ Nếu không can thiệp đúng hướng, trẻ sẽ: Gặp khó khăn nghiêm trọng ở trường học, Bị cô lập xã hội, Dễ phát triển các rối loạn tâm lý thứ phát như trầm cảm, lo âu, rối loạn cảm xúc lưỡng cực…

Các dấu hiệu ADHD không phải lúc nào cũng “nổi bật”

➜ Nhiều trẻ ADHD có biểu hiện rất thông minh, lanh lợi, nói sớm → khiến cha mẹ nhầm là “con phát triển tốt”.

➜ Thực tế, trẻ nói nhanh nhưng không nghe kỹ, hoặc không biết chờ đến lượt, khó điều chỉnh cảm xúc → là cảnh báo ADHD.

P9. Nuôi dạy con trẻ bị adhd khác con trẻ khác như thế nào

Chuyên gia tâm lý Phạm Hiền luôn nhấn mạnh Việc nuôi dạy một đứa trẻ bị ADHD (Tăng động giảm chú ý) khác rất nhiều so với nuôi dạy một đứa trẻ phát triển điển hình (trẻ không có rối loạn). Sự khác biệt này không chỉ nằm ở cách giao tiếp, mà còn ở toàn bộ tư duy – chiến lược – mức độ kiên nhẫn và chiến đấu với chính mình để vượt qua của cha mẹ.

1. Bảng so sánh sơ bộ

➜ Khả năng chú ý: THƯỜNG -> Có thể tập trung theo lứa tuổi, dù đôi lúc xao nhãng – ADHD -> Mất tập trung nhanh, dễ bị phân tán bởi âm thanh, hình ảnh, môi trường

➜ Phản ứng với quy tắc: THƯỜNG -> Hiểu – nhớ – làm theo nếu được nhắc – ADHD -> Cần được lặp đi lặp lại, hình ảnh hóa quy tắc, cần luyện mỗi ngày

➜ Hành vi bốc đồng : THƯỜNG -> Biết chờ đến lượt, dần biết kiềm chế – ADHD -> Hành động không suy nghĩ, chen ngang, hét to, làm trước rồi mới nghĩ

➜ Khả năng ngồi yên: THƯỜNG -> Có thể ngồi học, chơi yên trong thời gian phù hợp – ADHD -> Luôn cử động, khó ngồi yên, dễ chán, chuyển hoạt động liên tục

➜ Khả năng hoàn thành nhiệm vụ: THƯỜNG -> Dễ hoàn thành từ đầu đến cuối – ADHD -> Bắt đầu nhiều – bỏ dở nhiều, không nhớ mình đang làm gì

➜ Phản ứng với kỷ luật: THƯỜNG -> Hiểu lý do bị phạt/khen – dễ điều chỉnh – ADHD -> Hay phản ứng chống đối, dễ bị hiểu nhầm là “cứng đầu”

➜ Dạy 1 lần là hiểu: THƯỜNG -> Có thể dạy 1–2 lần là ghi nhớ – ADHD -> Cần nhắc nhở lặp đi lặp lại hàng chục lần mới dần ghi nhớ

➜ Thời gian thay đổi hành vi: THƯỜNG -> Có thể cải thiện rõ trong vài tuần – ADHD -> Cần 2–3 tháng trở lên để thấy cải thiện, và phải kiên trì duy trì

2. Cách nuôi dạy con ADHD khác các con khác

Nhận diện đúng ADHD – không đánh đồng với hiếu động

➜ Trẻ ADHD không chỉ nghịch, mà còn thiếu kiểm soát hành vi, giảm chú ý nghiêm trọng và khó tập trung dù có cố gắng.

➜ Cha mẹ đừng để bị lừa bởi những giai đoạn con ngoan bất thường rồi tưởng con hết tăng động – đó chỉ là ‘nghỉ giữa hiệp’.”

ADHD là rối loạn phát triển – cần can thiệp, trị liệu chứ không chờ đợi

➜ Không bao giờ cso tư duy và dùng phương pháp chờ lớn rồi con sẽ tự khác”.

➜ Thay vào đó, phải can thiệp sớm trong “giai đoạn vàng” 3-7 tuổi, để não bộ trẻ còn đủ độ mềm dẻo tiếp thu trị liệu.

Kiên trì hơn – nhẫn nại hơn – lặp lại nhiều hơn Trẻ ADHD không cố tình làm sai, mà bộ não của con chưa đủ khả năng kiểm soát nên

➜ Cha mẹ cần Nói và giao tiếp vafp vấn để cụ thể với quy trình ngắn – rõ – đều – đúng tông

➜ Dạy và thực hành cùng con Lặp lại quy tắc để tạo thói quen hằng ngày, minh họa bằng hình ảnh, hành động, kỹ năng cụ thể.

Kỷ luật mềm – Không áp dụng “thưởng – phạt” kiểu cảm xúc

➜ Với trẻ bình thường: cha mẹ mắng nhẹ là sợ nhưng với con trẻ ADHD rất nhạy cảm, nhưng cũng rất dễ thách thức giới hạn. Nếu dùng đòn roi, trẻ sẽ không sợ mà học cách lỳ đòn hơn.”

➜ Không Phạt hành vi, không xúc phạm cảm xúc mà Ra quy tắc rõ ràng – cụ thể – ngắn gọn, Lặp đi lặp lại nhất quán.

➜ Phải Dùng hệ thống điểm/ công nhận và dán nhãn niềm tin con thay đổi cụ thể

Giúp con “dừng lại – suy nghĩ – hành động”, không “làm rồi mới hối hận”

➜ Dạy con thói quen: dừng 10 đến 20 giây giây trước khi làm (qua trò chơi trị liệu).

➜ Dùng từ khóa nhất quán giúp con tự kiểm soát, ví dụ: “Dừng lại – nhìn mẹ – nghe chỉ dẫn”.

Chia nhỏ mọi hoạt động – hỗ trợ từng bước

➜ Bài tập → chia từng phần nhỏ, không giao dồn dập.

➜ Giao nhiệm vụ bằng câu lệnh ngắn: “Lấy vở → viết tên → dừng lại → chờ mẹ kiểm tra.”

Yêu thương nhưng có nguyên tắc

➜ Trẻ ADHD cảm xúc rất nhạy, rất dễ bị tổn thương nếu bị so sánh hoặc nhãn dán (“đồ hư”, “đồ lì”, “bất trị”). Tuy nhiên, nếu cha mẹ nuông chiều vì xót, con càng khó trị.

➜ Cần yêu con đúng cách, không buông lỏng – cũng không áp lực.

P/s: Chuyên gia tâm lý Phạm Hiền luôn nhấn mạnh với phụ huyn có con bị ADHD “Bạn không thể dạy con ADHD bằng cách bạn đã dạy đứa lớn nhà bạn. Vì bộ não chúng đang rối loạn – bạn cần đi chậm hơn, rõ ràng hơn và kiên nhẫn hơn gấp 10 lần thậm chí nhiều lần hơn nữa…”

Cha mẹ phải thay đổi trước khi yêu cầu con thay đổi

➜ Cha mẹ cần hiểu Đứa trẻ ADHD không sai khi chúng chưa học được cách kiểm soát bản thân. Sai là khi người lớn cứ ép nó theo cách của người bình thường.”

➜ Cha mẹ cần Học cách hiểu não bộ con để Tự điều chỉnh kỳ vọng phù hợp mức độ phát triển của con, Thay đổi giọng điệu, ngôn từ, cách phản ứng trước hành vi sai của trẻ.

Tạo môi trường ổn định – ít kích thích

➜ Trẻ ADHD rất dễ bị kích thích quá mức nên Không cho trẻ dùng thiết bị điện tử tùy ý (giới hạn tối đa).

➜ Bố trí góc học tập gọn – không màu mè – không TV bên cạnh và Chia nhỏ thời gian học và nghỉ thay vì ép ngồi lâu.

Có lộ trình nuôi dạy và can thiệp, trị liệu các vấn đề của con rõ ràng

➜ Chuyên gia tâm lý Phạm Hiền thường nói với các cha mẹ ” Chuyên gia không chữa trẻ. Chuyên gia dạy cha mẹ làm thế nào để chữa lành đứa con của mình để chủ động cao nhất trong hành trình nuôi dạy con đúng.”

➜ Cha mẹ phải nỗ lực để gỡ bỏ hiểu sai, áp lực vô hình., Học công cụ giao tiếp, dạy kỹ năng điều chỉnh hành vi Tập luyện tư duy xử lý tình huống thường gặp tại nhà.

Cần phối hợp trường – chuyên gia – gia đình

➜ Nếu chỉ một mình cha mẹ thay đổi, nhưng nhà trường không hiểu, hoặc ông bà vẫn “xót cháu”, thì trẻ dễ tái diễn hành vi.

➜ Bắt buộc phải đồng hành 3 bên để đảm bảo tiến trình can thiệp, trị liệu liền mạch trong nhất quán giúp con thay đổi nhanh trong tất cả các môi trường mà con tham gia.

P/s: Một vài thông điệp Chuyên gia Phạm Hiền thường chia sẻ với các cha mẹ khi gặp:

➜ Con không muốn trở thành đứa trẻ như thế. Não con đang rối loạn nên con không hiểu thế nào là phải con không nghe lời.”

➜ Khi cha mẹ đủ hiểu con đúng với các vấn đề của con và nhẫn nại đồng hành thì con sẽ đủ tin và đủ chiến đấu để để thay đổi.”

➜ Tăng động không phải là tội lỗi. Sai lầm nằm ở cách ứng xử của người lớn gồm cha mẹ, thầy cô, bạn bè và những người con gặp mà không hiểu con.

P10. Tham khảo 1 lộ trình trị liệu từ phương pháp của chuyên gia tâm lý Phạm Hiền

Dưới đây là lộ trình trị liệu ADHD 90 ngày do chuyên gia tâm lý Phạm Hiền xây dựng và áp dụng. Đây là lộ trình đã giúp nhiều trẻ thay đổi tích cực, đặc biệt trong độ tuổi từ 3–10 tuổi

1. Mục tiêu cần đạt

➜ Ổn định cảm xúc và hành vi của trẻ.

➜ Tăng khả năng kiểm soát bản thân – giảm xung động.

➜ Củng cố kỹ năng tập trung, hoàn thành nhiệm vụ.

➜ Trang bị cho cha mẹ công cụ giáo dục, dạy con đúng.

2. Lộ trình trị liệu 90 ngày phá vỡ rào cản

Đây là lộ trình phá vỡ để ngăn chặn ADHD nặng và phá vỡ các rối loạn ADHD đã ở mức độ báo động rất cao

GIAI ĐOẠN 1: LÀM MỀM BỘ NÃO VÀ LÀM MỚI CHA MẸ (0–30 NGÀY)

Mục tiêu:

➜ Tạo liên kết an toàn cảm xúc giữa trẻ và người lớn.

➜ Gỡ bỏ hành vi chống đối, lỳ lợm, phá phách.

➜ Thay đổi cách giao tiếp – tương tác của cha mẹ với con.

Nội dung chính:

➜ Đánh giá toàn diện: Tư duy – cảm xúc – hành vi – ngôn ngữ – vận động – chú ý – kỹ năng – khả năng

➜ Tư vấn riêng cho cha mẹ: giúp hiểu đúng ADHD, gỡ bỏ quan niệm sai.

➜ Bắt đầu thiết lập thói quen, quy tắc cơ bản tại nhà.

➜ Dạy con “kỹ năng dừng lại”, kỹ năng nghe – thực hiện chỉ dẫn.

GIAI ĐOẠN 2 : ĐIỀU CHỈNH – RÈN KỶ LUẬT NỘI TÂM (30–60 NGÀY)

Mục tiêu:

➜ Bắt đầu kiểm soát hành vi bốc đồng, cải thiện khả năng chờ đợi.

➜ Hình thành sự chủ động và tuân thủ nội quy một cách chủ động.

➜ Trẻ học được cách tự điều chỉnh cảm xúc khi thất vọng/giận dữ.

Nội dung chính:

➜ Áp dụng “công cụ dạy hành vi có hệ thống” (từ dễ đến khó).

➜ Dạy kỹ năng: Tự kiểm tra lại bản thân, Chuyển đổi hoạt động không bị khủng hoảng, Kiên trì hoàn thành từng nhiệm vụ nhỏ.

➜ Cha mẹ được hướng dẫn con tư duy và sử dụng : Biểu đồ nguyên tắc kỳ luật, Kế hoạch nhiệm vụ chi tiết

GIAI ĐOẠN 3 : HỌC CÁCH CỦNG CỐ – TỰ CHỦ – CHUYỂN HÓA (60–90 NGÀY)

Mục tiêu:

➜ Trẻ thành thạo các công cụ tự điều chỉnh hành vi.

➜ Tăng dần khả năng tập trung, kiên trì, kiểm soát cảm xúc trong môi trường trường lớp.

➜ Gia đình vận hành độc lập phương pháp can thiệp tại nhà.

Nội dung chính:

➜ Đẩy mạnh rèn: Tư duy có mục tiêu, Hoàn thành công việc đầu–đuôi, Phân biệt hành vi tốt – chưa tốt qua các tình huống.

➜ Phối hợp nhà trường để đánh giá mức độ chuyển hóa.

➜ Hướng dẫn cha mẹ cách duy trì lâu dài – ngăn tái phát hành vi cũ.

3. Cha mẹ được đào tạo gì trong lộ trình

➜ Kỹ năng phát triển tư duy nhận thức, kỹ năng và khả năng thể hiện bản thân đúng cho con

➜ Kỹ năng thiết lập quy tắc – ranh giới với con.

➜ Cách điều chỉnh cảm xúc cha mẹ khi con khủng hoảng.

➜ Cách đưa ra chỉ dẫn – phần thưởng – xử lý khi con không hợp tác.

➜ Hiểu được từng kiểu hành vi ADHD: bốc đồng, né tránh, “thỏa thuận giả”.

➜ Cách dùng ngôn ngữ và giao tiếp cư xử đúng: nói ít – rõ – đúng nhịp não con.

4. Một số lưu ý cha mẹ cần biết

➜ Mỗi trẻ ADHD sẽ có một bản kế hoạch can thiệp, trị liệu cá nhân toàn diện và cụ thể.

➜ Lộ trình có thể duy trì sang nhiều tháng hơn tùy theo mức độ rối loạn, biến chứng của con trẻ và ý thức tiếp cận áp dụng phương pháp của cha mẹ

➜ Không khuyến khích dùng thuốc trừ trường hợp nặng – và cần có chỉ định y khoa rõ ràng.

P11. Phản hồi kết quả của phụ huynh sau lộ trình trị liệu

Dưới đây là những phản hồi thực tế của phụ huynh sau khi cùng con tham gia lộ trình trị liệu ADHD theo phương pháp của chuyên gia Phạm Hiền trong các chương trình trị liệu cá nhân hóa

1. Phụ huynh trước đây từng định cho con uống thuốc – nay đã đổi hướng

➜ Con tôi 5 tuổi đã uống thuốc từ 4 tuổi với mong muốn ổn định tăng động. Tôi đã từng tin, nhưng con trở nên lờ đờ, thụ động hẳn. Sau 90 ngày theo lộ trình con tôi không còn ném đồ, biết nhìn mẹ khi được gọi, và đặc biệt có thể ngồi học một mạch cả giờ đồng hồ.

2. Gia đình từng bất lực và la hét mỗi ngày – giờ đã ‘sống lại’

➜ Trước kia tôi đã từng khóc vì con mỗi tối. Con không học được, chạy suốt, đập phá, nói dối, không biết hối lỗi. Bác chuyên gia Phạm Hiền không dạy con tôi trước mà bắt tôi phải thay đổi quan điểm nhìn nhận vấn đề của con, của cha mẹ trước . Ban đầu tôi và chồng thấy lạ thậm chí có chút khó chịu nhưng sau 3 tuần tôi đã hiểu ” chính tôi và bố của con là người cần thay đổi.”

3. Bước ngoặt khi con đi học không còn bị cô giáo gọi lên mỗi ngày

➜ Trước kia ngày nào cũng có cuộc gọi từ cô giáo than phiền con tôi không ngồi yên, đánh bạn, không làm bài. Sau lộ trình 60 ngày, cô giáo bảo: ‘Không ngờ cùng một đứa trẻ mà khác đến thế’. Con có thể giơ tay phát biểu, không còn cãi cô nữa.” Còn ông bảo vệ ở cổng trường thì bảo ” ơ nó là em hay anh của thằng hay quậy phá đấy, sao giống nhau thế nhưng ngoan hơn”

4. Con đã có thể chơi cùng bạn – không còn bị tẩy chay

➜ Tôi đau lòng nhất là thấy con không có bạn. Bạn chơi với con 1 buổi rồi bỏ vì con cứ giành đồ, hét, đánh. Giờ thì khác rồi. Con tôi biết chờ đến lượt, biết nói xin lỗi, và có 2 người bạn thân mới

5. Phụ huynh từng nghĩ “vô vọng” – nay mong được lan tỏa

➜ Tôi từng nghĩ con tôi ‘bất trị’. Người lớn còn không chịu được nó, ai dạy nổi? .Nhưng cô Phạm Hiền đã ‘mổ xẻ’ từng hành vi, từng sai lầm của tôi. Tôi bây giờ không còn đánh con nữa, mà biết cách ‘dẫn dắt con”. Tôi ước gì con tôi được trị liệu đúng sớm hơn 2 năm.”

P/s: Chuyên gia Phạm Hiền chia sẻ chân tình nhưng nghiêm khắc với cha mẹ: Không có đứa trẻ nào không thể dạy – chỉ có người lớn chưa đủ cách. Nên phải bắt đầu từ việc gỡ từng lớp hiểu sai của cha mẹ trước.

6. Lời khuyên và khuyến cáo của phụ huynh đã trị liệu từ chuyên gia để các phụ huynh khác hiểu đúng hành trình chiến đấu vì con

Dưới đây là những lời khuyên – lời nhắn gửi chân thành từ chính các phụ huynh đã từng đồng hành cùng con ADHD trong hành trình trị liệu với chuyên gia Phạm Hiền, dành cho các cha mẹ khác đang loay hoay, bối rối hoặc tuyệt vọng. Nó là những chia sẻ xuất phát từ trải nghiệm thật, đôi khi là nước mắt, đôi khi là sự thức tỉnh hối hận đau đớn – nhưng trên hết là tình yêu không bỏ cuộc.

Đừng phủ nhận con – và cũng đừng che giấu bệnh của con

➜ Tôi từng xấu hổ khi người khác biết con tôi tăng động. Tôi gồng mình để che giấu, để con trông ‘bình thường’. Nhưng đó là sai lầm.

➜ Bài học là Khi tôi dám thừa nhận vấn đề, là lúc tôi bắt đầu hành trình chữa lành cho chính mình và cho con.

Thuốc không phải là câu trả lời duy nhất nó chỉ là sự hỗ trợ khi con đã quá nặng

➜ Tôi đã từng định bỏ cuộc, nghe theo bác sĩ kê thuốc để ‘cho nó yên’. Nhưng con tôi lờ đờ, mất luôn cái hồn hiếu động, ngoài ra mất kiểm soát cao hơn trong cả cảm xúc và hành vi.

➜ Bài học là Thuốc có thể là phương tiện tạm thời, nhưng điều cốt lõi phải là cha mẹ học cách thay đổi để dạy con đúng.

Bạn phải học – học thật sự – trước khi đòi hỏi con thay đổi:

➜ Tôi từng nói: ‘Sao con cứ làm mẹ phát điên?’. Nhưng tôi đã phải xin lỗi con sau tuần đầu học với chuyên gia. Bác ấy bắt tôi ghi nhật ký hành vi, quay lại phản ứng của chính mình khi mắng con. Tôi thấy mình sai gần hết.

➜ Bài học là Đừng đổ lỗi cho con. Hãy học để hiểu con – rồi bạn sẽ dẫn được con ra khỏi mê cung.

Kỳ vọng thấp thôi – rồi bạn sẽ thấy điều kỳ diệu

➜ Ngày đầu tiên, tôi chỉ mong con ngồi được 10 phút không chạy. Và đến tuần thứ 6, con tôi đã có thể ngồi đọc sách 15 đến 30 phút.

➜ Bài học là Nếu tôi cứ mơ con phải giỏi như bạn A, B, tôi sẽ thất vọng mãi. Hãy mừng từng bước nhỏ – vì trẻ ADHD cần thời gian, rất nhiều thời gian.”

6. Không ai hiểu con bạn bằng chính bạn – nên bạn phải chiến đấu vì con

➜ Có những lúc người ngoài nói: ‘Con chị thế là hư’, ‘Dạy không được thì cho vào trại đi’. Đau lắm. Nhưng tôi không cãi nữa.

➜ Bài học là khi tôi có phương pháp và Tôi tập trung vào con, đi từng bước theo lộ trình vạch ra. Giờ thì con tôi không còn bị đuổi học, không còn bị đánh giá là ‘kẻ phá rối’. Chỉ cha mẹ mới có quyền quyết định con mình có cơ hội thay đổi hay không.”

7. Đừng chỉ tìm người chữa con – hãy tìm người dạy mình cách sống lại với con

➜ Tôi đến với chuyên gia với tâm thế: ‘Cô chữa giúp con tôi đi’. Nhưng rồi tôi hiểu Không ai có thể thay cha mẹ trong hành trình này. Chuyên gia Phạm Hiền không dạy con tôi trước – cô dạy tôi: từng câu nói, cách đặt tay, cách xử lý cơn bốc đồng.

➜ Bài học là cha mẹ không được phép là hai đường thẳng song song

8. Đôi khi chuyên gia Phạm Hiền sẽ rất khắt khe với các cha mẹ nếu không chịu thay đổi

➜ Không chấp nhận con thì đừng mong người khác chấp nhận con.

➜ Đừng quá kỳ vọng ép con và phủ nhận thay đổi của con mà không công nhận từng thay đổi nhỏ của nó.

➜ Cha mẹ phải học để dạy con mọi lúc mọi nới chứ không phải chỉ con và phục thuộc vào bất kỳ ai

➜ Kiên trì – kiên định – đứt gánh giữa đường thì đừng đổ lỗi cho con không thể thay đổi

➜ Hãy đồng hành cùng chuyên gia có tâm – đừng tự mò mẫm quá lâu.

➜ Đừng né tránh hoặc giấu bệnh, đừng giấu con mình đi – đối diện mới có cửa thay đổi.

➜ Không ai chiến đấu vì con bằng chính bạn. Đừng nhờ người khác gánh hộ.

➜ Đừng bắt con lớn thì tự biết mà phải thay đổi trong khi bố mẹ không biết con như thế nào để bản thân phải thay đổi trước